အရွင္ေကာမလ (ခ) ဆန္နီေနမင္း ႏွင့္ ဒုတိယအႀကိမ္ ေမး/ေျဖ (၁)

အရွင္ေကာမလ(ခ)ဆန္နီေနမင္း ရဲ႕ ဘာသာေရးေဆြးေႏြးမႈ ေစာဒနာ ေသာဓနာမ်ား ဆိုတဲ့ပိုတ္စ့္အတြက္ အခ်ိန္ရသေလာက္ အတြင္း မွာ အရွင္ေကာမလ (ခ) ဆန္နီေနမင္း ႏွင့္ ဒုတိယအႀကိမ္ ေမး/ေျဖ (၁) အေနနဲ႔ ျပန္လည္ေစာေၾကာေပးလုိက္ပါတယ္…

ဆန္နီေနမင္း ႏွင့္ ပထမအႀကိမ္ ေမး/ေျဖ ကို ဤေနရာေလး မွာ ကလစ္ႏွိပ္ကာ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္….

ေနတုိ႔ လတုိ႔ျဖစ္ေပၚလာပုံနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အဂၢညသုတ္မွာ ျမတ္စြာဘုရား ရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တာ ရွိပါ တယ္။ အဲဒါကို ဒကာေတာ္ အေနနဲ႔ ေလ့လာမယ္ဆုိရင္ ဒကာေတာ္ေမးထားတဲ့ ေမးခြန္းအတြက္လည္း အေျဖရျပီးသား ျဖစ္သြားမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဂၢညသုတ္မွာပါတဲ့ ေနတုိ႔လတုိ႔ျဖစ္ေပၚလာပုံနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ ေလးကို ေရြးၿပီးေဖာ္ျပေပး လုိက္ပါတယ္။ ရွည္ေသာ ကာလလြန္လတ္ေသာ္ တစ္ရံတစ္ခါ၌ ဤေလာကသည္ ပ်က္၏၊ ေလာကပ်က္လတ္ေသာ္ သတၱဝါတို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အာဘႆရဘံု၌ ျဖစ္ကုန္၏၊ ထိုသူတို႔သည္ ထို(ဘုံ)၌ (စ်ာန္)စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ကုန္ ၏၊ ႏွစ္သိမ့္ျခင္း 'ပီတိ'လွ်င္ အစာရွိကုန္၏၊ မိမိတို႔ကိုယ္ေရာင္ျဖင့္ လင္းလ်က္ရွိကုန္၏၊ ေကာင္းကင္၌ က်က္စားကုန္၏၊ တင့္တယ္ေသာေနရာရွိကုန္၏၊ ၾကာရွည္စြာေသာ ကာလပတ္လံုး တည္ကုန္၏။

ရွည္ေသာကာလလြန္လတ္ေသာ္ တစ္ရံတစ္ခါ၌ ဤေလာကသည္ တည္၏၊ ထိုအခါသည္ ရွိသည္သာတည္း၊ ေလာက ျဖစ္ လတ္ေသာ္ သတၱဝါတို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အာဘႆရဘံုမွ စုေတ၍ ဤ (လူ႔ဘံု)သို႔ ေရာက္လာကုန္၏။ ထိုသူ တို႔သည္ ဤလူ႔ဘံု၌ (ဥပစာရ စ်ာန္) စိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ကုန္၏၊ ႏွစ္သိမ့္ျခင္း 'ပီတိ'လွ်င္ အစာရွိကုန္၏၊ မိမိတို႔ကိုယ္ေရာင္ျဖင့္ လင္း လ်က္ရွိကုန္၏၊ ေကာင္းကင္၌ က်က္စားကုန္၏၊ တင့္တယ္ေသာေနရာရွိကုန္၏၊ ၾကာရွည္စြာေသာ ကာလပတ္လံုး တည္ကုန္၏။

ထိုအခါ (စၾကဝဠာကုေဋတစ္သိန္းလံုးသည္) တစ္ခုတည္းေသာ ေရျပင္ႀကီးသာ ျဖစ္၏၊ ေမွာင္အတိ ျဖစ္၏၊ တစ္ခဲ နက္ ေမွာင္ အတိျဖစ္၏၊ လေနတို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ နကၡတ္တာရာ့သဏၭာန္တို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ ညဥ့္ေန႔တို႔ သည္ ထင္ရွားမရွိ ကုန္၊ လ, လခြဲတို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ ဥတု, ႏွစ္တို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ မိန္းမ, ေယာက်္ားတို႔ သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ သတၱဝါတို႔သည္ 'သတၱဝါ' ဟူ၍သာ ေခၚေဝၚျခင္းသို႔ ေရာက္ကုန္၏။

ရွည္ေသာ ကာလလြန္လတ္ေသာ္ တစ္ရံတစ္ခါ၌ ထိုသတၱဝါတို႔အား အရသာႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ ေျမဆီ သည္ ေရ၌ ထက္ဝန္း က်င္ အႏွံ႕ တည္၏၊ ဥပမာ ပူေသာႏို႔သည္ ေအးသည္ရွိေသာ္ အထက္၌ အေျမႇးျဖစ္သကဲ့သို႔၊ ဤအတူ ေျမဆီသည္ ထင္ရွား ျဖစ္၏၊ ထို (ေျမဆီ)သည္ အဆင္းႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ အနံ႔ႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ အရသာႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ ေထာပတ္ဆီဦးသည္ (အဆင္း ႏွင့္) ျပည့္စံုသကဲ့သို႔၊ ဤအတူ အဆင္းႏွင့္ ျပည့္စံု၏၊ (ပ်ားေခ်းစသည့္) အျပစ္ကင္းေသာ ပ်ားငယ္ရည္သည္ အရသာႏွင့္ ျပည့္စံုသကဲ့သို႔၊ ဤအတူ အရသာႏွင့္ ျပည့္စံု၏။

ထိုအခါ လွ်ပ္ေပၚေသာ သေဘာရွိေသာ သတၱဝါတစ္ေယာက္သည္ ''အခ်င္းတို႔ ဤအရာသည္ အဘယ္သို႔ အရသာ ျဖစ္လိမ့္မည္ နည္း'' ဟု ေျမဆီကို လက္ေခ်ာင္းျဖင့္ (ယူ၍) လ်က္၏၊ ေျမဆီ ကို လက္ေခ်ာင္းျဖင့္ (ယူ၍) လ်က္ေသာ ထိုသတၱဝါအား (အရ သာသည္ ခုနစ္ေထာင္ေသာ အေၾကာတို႔ကို) ပ်ံ႕ႏွံ႕၍ တည္၏၊ ထိုသတၱဝါအား တပ္ျခင္း တဏွာသည္လည္း ျဖစ္၏။ တစ္ပါးေသာ သတၱဝါတို႔သည္လည္း ထိုသတၱဝါကို အတုလိုက္၍ ေျမဆီကို လက္ေခ်ာင္းျဖင့္ (ယူ၍) လ်က္ကုန္၏၊ ေျမဆီကို လက္ေခ်ာင္းျဖင့္ (ယူ၍) လ်က္ကုန္ေသာ ထိုသတၱဝါတို႔အား (အရသာသည္ ခုနစ္ေထာင္ေသာ အေၾကာတို႔ကို) ပ်ံ႕ႏွံ႕၍ တည္၏၊ ထိုသတၱဝါတို႔အား တပ္ျခင္း တဏွာသည္လည္း ျဖစ္၏။

ထို႔ေနာက္ ထိုသတၱဝါတို႔သည္ ေျမဆီကို လက္တို႔ျဖင့္ အလုတ္အေလြးျပဳ၍ စားရန္ အားထုတ္ကုန္၏၊ ထိုသတၱဝါတို႔သည္ ေျမဆီကို လက္တို႔ျဖင့္ အလုတ္အေလြးျပဳ၍ စားရန္ အားထုတ္ၾကေသာအခါ ထိုသတၱဝါတို႔အား မိမိတို႔ ကိုယ္ေရာင္သည္ ကြယ္၏၊ မိမိတို႔ ကိုယ္ေရာင္ ကြယ္သည္ရွိေသာ္ လေနတို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္၏၊ လေနတို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္ေသာ္ နကၡတ္ တာရာတို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္၏၊ နကၡတ္ တာရာ သဏၭာန္တို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္ေသာ္ ညဥ့္ေန႔တို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္၏၊ ညဥ့္ေန႔တို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္ေသာ္ လ, လခြဲတို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္၏၊ ဥတု, ႏွစ္တို႔ ထင္ရွားျဖစ္ကုန္၏။ ဤမွ်ေသာ အပိုင္းအျခားျဖင့္ ဤေလာကသည္ တစ္ဖန္ ျဖစ္၏။

ဒီသုတ္ေတာ္ရဲ႔ ေနာက္ဆံုးအပိုဒ္မွာ လူသားေတြ ကိုယ္ေရာင္ေပ်ာက္သြားလို႔ ေန၊ လတို႔ ထင္ရွား ျဖစ္လာတယ္။ နကၡတ္တာ ရာေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ေန႔ည၊ လ လဆန္းေတြ ျဖစ္လာတယ္လို႔ ေျပာထား ပါတယ္။ ဒီအခ်က္က ကမၻာမွာ လူေတြ၊ သတၱ၀ါေတြ က အရင္ ျဖစ္တယ္။ သူတို႔ကိုယ္ေရာင္ ကြယ္သြားေတာ့မွ ေန၊ လ နကၡတ္တာရာ မ်ား ျဖစ္ရတယ္လို႔ ေျပာဆိုထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဒီေနရာမွာ- ေန၊ တို႔ လတို႔က နဂိုကတည္းက ရွိေနတာ-၊ လူေတြက ကိုယ္ေရာင္လင္းေနလို႔ သတိမထားမိခဲ့တာ- ကိုယ္ေရာင္ေတြ   ေပ်ာက္သြားေတာ့မွ သတိထားမိလာတာလို႔ ေစာဒက တက္လို႔ မရႏိုင္ဘူး- အေၾကာင္းက ဒီသုတ္ေတာ္ရဲ႔ သံုးပိုဒ္ေျမာက္မွာ ထိုအခါ (စၾကဝဠာကုေဋတစ္သိန္းလံုး သည္) တစ္ခုတည္းေသာ ေရျပင္ႀကီးသာ ျဖစ္၏၊ ေမွာင္အတိ ျဖစ္၏၊ တစ္ခဲ နက္ ေမွာင္အတိျဖစ္၏၊ လေနတို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ နကၡတ္တာရာ့သဏၭာန္တို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ ညဥ့္ေန႔တို႔ သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ လ, လခြဲတို႔သည္ ထင္ရွား မရွိကုန္၊ ဥတု, ႏွစ္တို႔သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ မိန္းမ, ေယာက်္ားတို႔ သည္ ထင္ရွားမရွိကုန္၊ သတၱဝါတို႔သည္ 'သတၱဝါ' ဟူ၍သာ ေခၚေဝၚျခင္းသို႔ ေရာက္ကုန္၏။ လို႔ အတိအက် ေဖၚျပထား လို႔ပါ။- 

ဒီအခ်က္ဟာ-၊

(၁) ကမၻာက အရင္ျဖစ္၊ လူ- သတၱ၀ါတို႔ျဖစ္၊ ၿပီးမွ ေန လ နကၡတ္တို႔ ျဖစ္-၊ ဆိုတဲ့ ျဖစ္စဥ္ကို ရွင္ ေဂါတမက သဗၺညဳဉာဏ္နဲ႔ သိခဲ့ တယ္- ဆိုေတာ့၊ အဲ့ဒီ သဗၺညဳဉာဏ္ဆိုတာကို ေစာဒက တက္စရာ ျဖစ္ေနပါတယ္ ဦးဇင္း (ဦးဇင္း နားလည္သလို ထပ္ဆင့္ ရွင္းျပေစလိုပါတယ္။)

(၂) သတၱ၀ါတို႔သည္ ဓါတ္ႀကီးေလးပါးကို အေျခခံၿပီး ျဖစ္တည္လာတယ္လို႔ ဗုဒၶသီအိုရီက ေျပာပါ တယ္။- အဆိုပါ အဂၢည သုတ္ေတာ္အရ- လူေတြနဲ႔အတူ အျခားတိရိစၦာန္ေတြလည္း ျဖစ္ေနၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း မသမာသူကို ႏြားေခ်းျဖင့္ ပစ္ေပါက္ၾကသည္ ဆိုတဲ့ စကားက ခိုင္လံုေစပါတယ္ (အဂၢည သုတ္ေတာ္ကို ဆံုးေအာင္ ဆက္ဖတ္ပါ)။ ေန မျဖစ္မွီ ေတေဇာဓါတ္က ဘယ္က လာပါ သလဲ- လို႔ ဆက္ေမးပါရေစ။ “လူကေတာ့ ကိုယ္ေရာင္ရွိ လို႔ ကိုယ္ေရာင္က သူ႔ဟာသူ အပူဓါတ္ ေတေဇာ ကို ေပးခဲ့ႏိုင္တယ္ ထား ပါေတာ့- အျခားသတၱ၀ါေတြမွာ ေတေဇာဓါတ္ကို ဘယ္က ရလာခဲ့ပါသလဲ။”

(၃) လူေတြက အဘႆရဘံုက ေလာကကို ဆင္းလာခဲ့တာ-၊ ဆိုေတာ့၊ အဲ့ဒီကာလ အျခားေသာ တိရိစၦာန္မ်ားက ဘယ္ဘံုက ဆင္း လာပါသလဲ။

(၄) ရွည္ေသာကာလလြန္လတ္ေသာ္ တစ္ရံတစ္ခါ၌ ဤေလာကသည္ တည္၏၊- ဒီေနရာမွာ ဒီ ေလာက္ စနစ္တက် ျဖစ္တည္ေနတဲ့ ကမၻာ- ေလာက ဟာ သူ႔အလိုလို ျဖစ္တည္လာတယ္လို႔ ခံစား မိပါသလား။ သို႔မဟုတ္ ဘယ္အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးဆက္ ျဖစ္တဲ့ ကမၻာေလာက က တည္လာရပါသလဲ။ (ကမၻာေလာက ဆိုတာမွာေကာ- ေရွ႔ဘ၀ကံ ရွိေနလို႔ အခုဘ၀မွာ ကမၻာေလာက ျဖစ္ေန ရ တာလား။)

ျဖစ္၊ ပ်က္ နိယာမ အေလွ်ာက္ အလိုလို စနစ္တက် ျဖစ္တည္လာတာလို႔ ခံစားမိရင္- အဲ့ဒီေလာက္ စနစ္တက် ရွိေနတဲ့ ျဖစ္၊ ပ်က္ နိယာမကို ေဖါက္ျပန္ေျပာင္းလဲျခင္း မရွိေအာင္ အထိန္းအကြပ္ မရွိဘဲ သဘာ၀ အေလွ်ာက္ ျဖစ္တည္္ေနတယ္လို႔ ခံစားမိပါသလား။

စာတစ္ခုကုိ ဖတ္တဲ့အခါမွာ အေတြးလြန္ျခင္းနဲ႔အေတြးေခါင္ျခင္းဆုိတဲ့ အစြန္းႏွစ္ဘက္ကို ေရွာင္ၾကဥ္ ရပါတယ္။ အေၾကာင္းေၾကာင့္ အက်ိဳးျဖစ္ေပၚလာတယ္ဆုိတဲ့ နိယာမအေနနဲ႔ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ဒကာ ေမးထားတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာတီထြင္သူ မရွိဘူးဆုိတဲ့ ေမးခြန္းက ထပ္ဆင့္ေမးစရာေတာင္ လုိမည္မထင္ပါ။ ကြန္ပ်ဴတာကုိ တီထြင္လုိက္တဲ့ ပညာရွင္ေၾကာင့္ ကြန္ပ်ဴတာဆိုတဲ့အရာ ေပၚေပါက္ လာ တယ္။ သူတီထြင္လုိက္တာက အေၾကာင္း၊ ကြန္ပ်ဴတာျဖစ္ေပၚလာျခင္းက အက်ိဳးဆက္ပါ။ ပညာရွင္ တစ္ေယာက္က တီထြင္မႈဆုိတဲ့ အေၾကာင္းမရွိဘဲ ကြန္ပ်ဴတာျဖစ္ေပၚလာပါသလား? 

ဦးဇင္းရဲ႔ အေျဖက ရွင္းေနပါၿပီ။ တီထြင္ျပဳလုပ္သူ (ဖန္ဆင္းသူ) သူ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းမရွိဘဲ- ျဖစ္တည္လာေစတဲ့အက်ိဳး မရွိဘူးေပါ့- ဒါဆိုရင္ ကမၻာေလာကကေရာ- ဦးဇင္း?

ေနာက္ၿပီးဘုရားသခင္က ဖန္ဆင္းတယ္ဆုိရင္ ပညာရွင္က မလုပ္ဘဲ ဘုရားသခင္ဖန္ဆင္းလုိ႔ သူ႔အလိုလုိ မုိးေပၚကက်လာသလိုမ်ိဳး ကြန္ပ်ဴတာျဖစ္ေပၚလာတာလား? ေနာက္ၿပီး ဘုရားသခင္ ဖန္ဆင္းတယ္ ဆုိရင္ ပညာရွင္တစ္ဦးဦးက ကြန္ပ်ဴတာမတီထြင္ခင္အခ်ိန္ က ဘာျဖစ္လုိ႔ ဘုရား သခင္က မဖန္ဆင္းတာလဲ? ဒီလိုေျပာဆုိေနတာေတြက ဘုရားသခင္ကိုျဖစ္ေစ၊ ဖန္ဆင္းရွင္ ၀ါဒကိုျဖစ္ေစ တုိက္ခုိက္ခ်င္လို႔ ေျပာဆုိတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒကာေတာ္ေျပာတဲ့ ဥပမာနဲ႔ပဲ ဒကာေတာ္ကို ျပန္ၿပီး ေမးခြန္းထုတ္တဲ့သေဘာပါ။

ဒါက ကၽြန္ေတာ့အေနနဲ႔ ကြန္ျပဴတာ ဆိုတာကို ဥပမာ ေပးလိုက္တာပါ။ တီထြင္ဖန္တီးသူ မရွိဘဲ သူ႔အလိုလို သဘာ၀အေလွ်ာက္ ဘာမွ ျဖစ္မလာႏိုင္ဘူး ဆိုတာကို ေပၚလြင္ေစလို႔- လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အလားတူ ကမၻာေလာကႀကီးဟာလည္း သူ႔အလိုလို သဘာ၀ အေလွ်ာက္ ျဖစ္လာတာ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာကို ေတြးမိေစလိုတဲ့ ေစတနာနဲ႔ပါ။

ဒီေနရာမွာ ထပ္ဆင့္ ရွင္းျပစရာေလး ရွိပါတယ္။ ဖန္ဆင္းမႈ (တီထြင္ျပဳလုပ္မႈ) မွာ သံုးဆင့္ရွိပါတယ္။

(၁) ပရမတ္ဘုရား (အသခၤတဓါတ္ေတာ္) အလႅာဟ္ က မူလဇစ္ျမစ္ ျဖစ္တယ္- ဒါကို အာရ္ဗီလို ဗဒိ လို႔ေခၚပါတယ္။ (ကုရ္အံ ၆း၁၀၁)

(၂) အဲ့ဒီ အသခၤတဓါတ္ေတာ္ အလႅာဟ္ကမွ ေလာကဓမၼကို ျဖစ္တည္ေစတယ္- ဓါတ္ေတာ္မ်ားနဲ႔ ထပ္ဆင့္ကြပ္ကဲေပးတယ္- အဲ့ဒီ ေလာကဓမၼနဲ႔ ဖန္ဆင္းေပးျခင္း ျဖစ္တယ္။ (ကုရ္အံ ၁၀း၃)။

(၃) လူသားမ်ားကို ေလာကအေပါင္းအတြက္ အသခၤတဓါတ္ေတာ္ အလႅာဟ္ရဲ႔ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား အျဖစ္ ျဖစ္တည္ေစတယ္။ (ကုရ္အံ ၆း၁၆၅)

ဒါေၾကာင့္ လူသားမ်ားမွာ- ေလာကအေပါင္းရဲ႔ ဘုရားအျဖစ္ ထိန္းသိမ္းကြပ္ကဲႏိုင္ေစဘို႔ ေလာက အေပါင္းမွာ ရွိတဲ့ အရာမ်ားကို သိႏိုင္စြမ္း ဉာဏ္ရည္ ျဖစ္တည္ေနပါတယ္။ ဒီဉာဏ္ရည္ကို အေရာင္ တင္ေလ ထြန္းေတာက္ေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ဉာဏ္ရည္ ထြန္းေတာက္လာသူမ်ားက သူထြန္းေတာက္ လာတဲ့ က႑မွာ သူထြန္းေတာက္သေလာက္ ေလာကထဲက နိယာမေတြကို သိႏိုင္တယ္။ အဲ့ဒီ နိယာမ ေတြကို ေဖၚထုတ္ၿပီး- ေနာက္ထပ္လူသားေတြအတြက္ အသံုးျပဳမယ့္ ၀တၳဳပစၥည္းေတြကို ထပ္ဆင့္ ဖန္ဆင္းေပးႏိုင္တယ္။ 

အရာ၀တၳဳမ်ား ျဖစ္တည္ေစျခင္းရဲ႔ အကၡရာက ေလာကဓမၼ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။- ဒီေနရာမွာ အဓိက ေသာ့ခ်က္က “ဉာဏ္” ျဖစ္ပါတယ္။ ဉာဏ္ပြင့္မွ ေလာကဓမၼကို သိႏိုင္တာပါ။ သာမန္ ဉာဏ္မပြင့္သူမ်ားက ဘာဆို ဘာမွ တီထြင္ဖန္ဆင္းေပးႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီေတာ့ ေလာကမွ ၀တၳဳပစၥည္းတစ္ခု ျဖစ္လာတိုင္း အဲ့ဒါရဲ႔ အေျခခံ ဇစ္ျမစ္က ဉာဏ္ ေၾကာင့္ ဆိုတာကို သိေစလိုပါတယ္။ အဲသလို ပဲ--၊ ေလာကအလံုးစံု ျဖစ္တာလည္ရတာဟာလည္း မူလဇစ္ျမစ္ ဉာဏ္ တစ္ခုအေျခခံ မပါ၀င္ဘဲ ျဖစ္တည္လာဘို႔ရာ အေၾကာင္း မရွိပါ။-- လို႔ ေဆြးေႏြးလိုပါတယ္။ (ဦးဇင္းရဲ႔ အျမင္ကို သိပါရေစ၊)

ဦးဇင္းတုိ႔အေနနဲ႔ သိပၸံပညာရွင္စတဲ့ပညာရွင္တစ္ေယာက္ေယာက္က အရာ၀တၳဳပစၥည္းတစ္ခုကုိ တီထြင္လုိက္လုိ႔ အရာ၀တၳဳေတြျဖစ္ေပၚလာတာကို ယုံၾကည္လက္ခံပါတယ္။ လက္ေတြ႔လည္း က်ပါတယ္။ ဘုရားသခင္က ဖန္ဆင္းလို႔ျဖစ္ေပၚလာ တာကို လက္မခံတာပါ။ အဲဒါကုိ ခြဲျခားၿပီးနားလည္ ေစခ်င္ပါတယ္။

သိပၸံပညာရွင္ ဆိုတဲ့ ရုပ္ကလပ္က အရာ၀တၳဳကို ဖန္ဆင္းေပးတာလား၊ သူ႔မွာ မီွ၀ဲတဲ့ ဉာဏ္က ဖန္ဆင္း ေပးတာလား- ဦးဇင္း ေ၀ခြဲ ဆင္ျခင္ၾကည့္ပါ။ ဦးဇင္းေျပာသလို အရာတစ္ခုဟာ အလိုလို မိုးေပၚက က်လာတာ မဟုတ္ဘူး- ဆိုတဲ့ အဆိုနဲ႔ တြဲၿပီး ဆင္ျခင္ၾကည့္ ရင္- ကမၻာေလာကႀကီးက ေရာ အလိုလို က်လာပါသလား-၊ ဆက္လက္ ဉာဏ္ဆန္႔ၾကည့္ပါ ဦးဇင္း- ၿပီးရင္ ျပန္လည္ ေစာဒကကို သိလိုပါတယ္။

ဒကာေတာ္ေျပာတဲ့စကားထဲမွာ အေျဖကပါၿပီးသားလုိ ျဖစ္ေနၿပီေလ။ စာႀကိဳးစားရင္ စာေမးပြဲ ေအာင္တယ္ဆုိတာ သူႀကိဳးစားလုိ ႔ေအာင္တာလား? ဘုရားသခင္က ဖန္ဆင္းေပးလို႔ ေအာင္တာလား? က်ရႈံးရင္လည္း အတူတူပါဘဲ။ သူစာမႀကိဳးစားလုိ႕ က်ရႈံးတာ လား? ဘုရားသခင္က က်ရႈံးေအာင္ ဖန္ဆင္းလုိက္တာလား? မိမိကုိယ္တုိင္က က်ရႈံးေအာင္လုပ္ခ်င္တယ္ဆုိရင္ မေျဖဘဲေနလို႔ ရ သလို ေအာင္မွတ္မရေအာင္ အမွားေတြခ်ည္းဘဲေျဖလုိ႔ေကာ မရႏိုင္ဘူးလား? ေအာင္ျခင္း က်ျခင္း ဆုိတာ ေတြကေတာ့ လူေတြေခၚဆုိ မွတ္သားရေအာင္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္ပညတ္တစ္မ်ိဳးပါ။ ဥပမာ- ထမင္း၊ ေရ၊ သစ္ပင္စသည္ျဖင့္ သတ္မွတ္ေခၚဆုိသလိုမ်ိဳးေပါ့။ အဲဒီလုိသတ္မွတ္ခ်က္ဆုိတာ မရွိရင္ ေျဖႏိုင္လို ႔ေအာင္ျမင္သြားရင္ (သို႔) မေျဖႏိုင္လို႔က်ရႈံးသြား ရင္ ေအာင္တယ္/က်တယ္လို႔ ေျပာစရာမရွိဘဲ လူေတြသိေအာင္ ဘယ္လုိေျပာမွာျပမွာလဲ? ေအာင္တယ္/က်တယ္ ဆုိတဲ့နာမည္ ပညတ္ေတြဟာ ဘုရားသခင္က ဖန္ဆင္းလို႔ျဖစ္ေပၚလာတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ လူေတြသတ္မွတ္ျခင္းဆုိတဲ့ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ လာတယ္ဆုိတာ သေဘာေပါက္ေစခ်င္ပါတယ္။

ဦးဇင္းရဲ႔ ေစာေၾကာေထာက္ျပမႈက ေကာင္းပါတယ္။ ဦးဇင္းက ကၽြန္ေတာ္ေထာက္ျပတဲ့ ဥပမာမွာ ဖန္ဆင္းရွင္ ဆိုတဲ့ စကားလံုး မပါ ၀င္ေသးပါ။ ဦးဇင္းအေနနဲ႔ ဖန္ဆင္းရွင္၀ါဒကို ႀကိဳတင္ ျငင္းဆန္ေနတယ္လို႔ ခံစားမိပါတယ္။ လက္ေတြ႔ မေစာေၾကာေသးပဲ ႀကိဳ တင္ျငင္းဆန္မႈဟာ ကာလာမသုတ္လား ၀ိဘဇၨ၀ါဒနဲ႔လည္း မကိုက္ညီပါ။ ကၽြန္ေတာ္ေမးထားတဲ့ ေမးခြန္းက ေအာင္ျခင္း၊ က်ျခင္း ပညတ္ကို ပညတ္ထားမႈ မရွိဘဲ ဘယ္ေလာက္ႀကိဳးစား ႀကိဳးစား ေအာင္ျခင္း က်ျခင္းဆိုတာ ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ဘူး လို႔ ေျပာတာ ပါ။ ေအာင္ျခင္း က်ျခင္းကို ကာယကံရွင္ကိုယ္တိုင္က ပညတ္တာလား- ကာယကံရွင္ မဟုတ္သူက ပညတ္တာလား- ဆိုတာပါ။ ကာယကံရွင္ကိုယ္တိုင္က သူ႔ႀကိဳးစားမႈ အေလွ်ာက္ အက်ိဳး ခံစားခြင့္ ေအာင္ျခင္း က်ျခင္းကိုသာ ခံစားခြင့္ရွိတယ္- မဟုတ္လား လို႔ ေထာက္ျပျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္ႀကိဳးစားၿပီး ကိုယ့္ဟာကို အေအာင္ေပးတဲ့ သေဘာ ဘယ္ေနရာမွာမ်ား ေတြ႔ဘူးပါသလဲ။ အခု ဦးဇင္း ေဒါက္တာ အဆင့္က်မ္းျပဳေနတယ္ပဲထား-၊ ေဒါက္တာအဆင့္မွီ- မမွီကို ဦးဇင္းကိုယ္တုိင္က ႀကိဳးစားေပမယ့္- ဦးဇင္း ကိုယ္တိုင္ မိမိကိုယ္မိိမိ စာေမးပြဲ အေအာင္ေပးလို႔ရပါသလား။ ဒါကိုပဲ ေမးတာပါ။ အလားတူပဲ ကံ-ကံ၏ အက်ိဳးဆိုတာကို မိမိကိုယ္ မိမိ ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္လို႔ ရပါသလား- စဥ္းစားေျဖဆိုေပးပါ။

ဒကာေတာ္အေနနဲ႔ ကံတရားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ျမတ္ဗုဒၶရဲ႕ဆုိလိုခ်က္အမွန္ကို တစ္ကယ္ နားမလည္ဘူးဆိုတာ ဒကာေတာ္ရဲ႕စာကုိ ၾကည့္ျပီး ခန္႔မွန္းလို႔ရပါတယ္။ ေစာဒကသေဘာနဲ႔ေဆြးေႏြးခ်င္တယ္ဆုိရင္ ဒီထက္ပိုၿပီး နားလည္ေအာင္ အားထုတ္ေစခ်င္ပါ တယ္။ ျမတ္ဗုဒၶက ျဖစ္သမွ်အေၾကာင္း အားလုံးဟာ ကံေၾကာင့္ခ်ည္း ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ ဆုိလိုတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဥပမာအေနနဲ႔ ဆူးပုံကုိ ျမင္တဲ့ လူတစ္ေယာက္ ဟာ ဆူးစူးႏုိင္မွန္း သိရဲ႕နဲ႔ အဲဒီဆူးပုံကုိ တက္နင္းမယ္ဆုိရင္ အဲဒီလူဆူးစူးခံရတာဟာ ကံေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီလိုဘဲ ဒကာေတာ္အေနနဲ႔ တစ္ေနရာကိုဘဲသြားဖုိ႔အတြက္ ေျခလွမ္း, လွမ္းတယ္ဆုိရင္လည္း အဲဒီေျခလွမ္းဟာ ဒကာေတာ္ရဲ႕အားထုတ္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ကံတရား ေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီသေဘာတရားကို အဂၤုတၱိဳရ္ပါဠိေတာ္၊ တိကနိပါတ္မွာ အတိအလင္း ေဟာထားတာ ရွိပါတယ္။ ဒီေလာက္ဆုိရင္ မီးခဲကိုင္လုိ႔ ပူတာဟာ ကံရွိသေလာက္ပူတာ မဟုတ္ဘူး ဆုိတာ ရွင္းၿပီထင္ပါတယ္။

ဦးဇင္းအေနနဲ႔လည္း ဖန္ဆင္းမႈ သီအိုရီ ဆိုတာကို ၾကားဘူးနား၀ အဆင့္မွ်သာ ရွိပါေသးေၾကာင္း မိရိုးဖလာအရ အေၾကာက္ အကန္ျငင္းဆန္သလို ျဖစ္ေနေသးေၾကာင္း ဦးဇင္းရဲ႔ စာသြားစာလာအရ သိႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ “ဒီကိစၥကို မင္းမသိေသးပါဘူး ကြာ” ဆိုတဲ့ စကားလံုးမ်ိဳးနဲ႔ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ ေဆြးေႏြးမႈဟာ ေသခ်ာေကာင္းမြန္တဲ့ အေျဖတစ္ခုကို မေရာက္ႏုိင္ပါ။ မေတာ္တဆ ကၽြန္ေတာ့ဘက္က ဦးဇင္းေျပာသလို ကံ-အေၾကာင္းကို မသိေသးဘဲ ေလွ်ာက္ေျပာေနမိရင္ ကၽြန္ေတာ့ကို အကုသိုလ္သင့္ႏိုင္ သလို၊ ဦးဇင္းဘက္ကလည္း ဖန္ဆင္းရွင္ကို ေသခ်ာတိက်စြာ မသိေသးဘဲ ျငင္းဆန္ေနမိရင္ ဖန္ဆင္းရွင္ဆိုတာ တကယ္ရွိေနရင္ ဦးဇင္းလည္း အကုသိုလ္သင့္ႏိုင္ပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မင္း မသိေသးပါဘူးဆိုတဲ့ စကားလံုးမ်ိဳးကို ေရွာင္ၿပီး ရိုးသားျဖဴစင္စြာ ပဲ ေဆြးေႏြးေပးလိုပါတယ္။

လက္ခံတာ လက္မခံတာက ဦးဇင္းနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႔ တစ္သီးပုဂၢလ ကိစၥသာ ျဖစ္ပါတယ္။ -- ဒီ- မီးခဲ ဥပမာမွာ မီးခဲသည္ သူ႔နဂို သတ္မွတ္မႈ အပူရွိန္ ဒီဂရီ ဆုိတာ ရွိေနၿပီး ျဖစ္တယ္- ဆိုတာကို ဦးဇင္း သတိထားမိေစလိုတဲ့ သေဘာနဲ႔ တင္ျပတာပါ-၊ အဲ့ဒီ သူ႔နဂို သူ႔အတြက္ ရွိေနတဲ့ သတ္မွတ္မႈ ဒီဂရီကို ဘယ္အရာက သတ္မွတ္ထားပါသလဲ- အသိဉာဏ္လံုး၀ မရွိတဲ့ သဘာ၀ တရားက သတ္ မွတ္ ထားတယ္လို႔ ဦးဇင္းေတြးမိပါသလား-၊ သို႔မဟုတ္ အသိဉာဏ္ရွိေနတဲ့ အရာတစ္ခုကသာ နိယာမ ဆုိတာကို သတ္မွတ္ႏိုင္ သလား- ဦးဇင္း ဆင္ျခင္ၿပီး ဦးဇင္း အေတြးအတိုင္း ျပန္လည္ေဆြးေႏြး ေပးေစလိုပါတယ္။ 

ေနာက္တစ္ခ်က္အေနနဲ႔ ဒကာေတာ္ကေျပာတဲ့ လူဆုိတာအရည္အေသြးသာ မတူညီခ်င္ေနမယ္ “လူ” ဆုိတဲ့ဂုဏ္ရည္မွာ အားလုံး တူညီတယ္ဆုိတဲ့ စကားမွာ အဲဒီလိုအရည္အေသြးေတြ မတူညီတာက ဘာေၾကာင့္ပါလဲ? တခ်ိဳ႕ျဖဴတယ္ တခ်ိဳ႕မည္းတယ္ တခ်ိဳ႕ ခ်မ္းသာတယ္ တခ်ိဳ႕ဆင္းရဲတယ္ အဲဒီလုိ အရည္အေသြးအားျဖင့္ ကြဲျပားေနတာက ဘုရားသခင္က ဖန္ဆင္းတာေၾကာင့္ဘဲလား? လူေတြ အေပၚမွာ ေမတၱာထားပါတယ္ဆုိတဲ့ ဘုရားသခင္က ဘာေၾကာင့္တန္းတူညီတူ မဖန္ဆင္းတာလဲဆုိ တာေတာ့ လူတုိင္း သိခ်င္ေနၾကတဲ့ ကိစၥပါ။ အေပၚယံဆန္တယ္ဆုိတဲ့ စကားနဲ႔ေရွာင္လႊဲဘုိ႔ မႀကိဳးစားေစ ခ်င္ပါဘူး။ စိတ္ေက်နပ္ေစမဲ့ အေျဖမ်ိဳး   ေပးႏိုင္ဖုိ႔ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒကာေျပာတဲ့ “အရည္အေသြး ျပည့္သြားတဲ့ လူ” ဆုိတာ ဘယ္လုိသတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ တုိင္းတာ ပါသလဲ? ဦးဇင္းတုိ႔ဘာသာမွာေတာ့ အရဟတၱဖိုလ္ရသြား တဲ့ ပုဂၢိဳလ္အားလုံးကုိ “၀ိမုတၱိရသကို ခံစားတဲ့သူ” အျဖစ္ သတ္မွတ္ပါတယ္။

ဟုတ္ပါတယ္ ဦးဇင္း စိတ္ေက်နပ္တဲ့ အေျဖမ်ိဳးကို ေပးသင့္ပါတယ္။ ဒါဟာ တရားမွ်တတဲ့ ေတာင္းဆိုမႈ ျဖစ္ပါ တယ္။- ျပသနာက လူေတြဟာ တရားမွ်တတဲ့ ေတာင္းဆိုမႈကိုပဲ ေတာင္းဆိုတတ္ေလ့ရွိၿပီး- ျပန္လည္ ေျဖဆိုသူက  တရားမွ်တတဲ့ အေျဖမ်ိဳး ဘယ္ေလာက္ေပးေပး- အေျဖဟာ တရားမမွ်တဘူး၊ စိတ္ေက်နပ္ဘြယ္ မျဖစ္ဘူး လို႔ ခံစားေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒီလို ျဖစ္ရတာဟာ “ေဟတု” ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း ရင္းေၾကာင့္ပါ။ အစၥလာမ္ကေတာ့ “ေဟတု” ဆိုတာကို မိရိုးဖလာအုပ္ေဆာင္းလို႔ ေျပာဆိုပါတယ္။ ဦးဇင္းလည္း နိဗၺာန္တို႔ သံုးဆယ့္တစ္ဘံုတို႔ကို ရွင္းရတဲ့ အခါမ်ားမွာ- ရွင္းျပခံရသူမ်ားဘက္က တန္ျပန္ ေစာဒကေပါင္းမ်ားစြာကို ႀကံဳရမွာပါ။ ဒါဟာ နဂိုဓါတ္ခံ (ေဟတု) နဲ႔ ဆိုင္ပါတယ္။

အခုအေပၚယံ ခံစားမႈမ်ားကို အနည္းငယ္ ရွင္းပါမယ္။ (အားလို႔ အခ်ိန္ရရင္ ဒီကိစၥတစ္ခုတည္းကို သီးျခား ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ေဆြးေႏြးပါ။- တတ္ အားသမွ် ရွင္းျပပါမယ္။)

(၁) အသားေရာင္ျပသနာ-၊ ဒါကို လူသားေတြက သတ္မွတ္တာပါ။ ကုရ္အံက်မ္းမွာ အသားအေရာင္ မ်ိဳးႏြယ္ ခြဲျခား သတ္မွတ္ ျဖစ္ တည္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းက လူသားခ်င္း လြယ္ကူစြာ မွတ္မိေစဘို႔သာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္။ ခြဲျခား ဆက္ဆံဘို႔ မဟုတ္ပါ။- ဒါေၾကာင့္ အစၥလာမ္ေလာကမွာ အသားျဖဴ အသားမဲ ခြဲျခားထားမႈ မရွိပါ၊ အားလံုးဟာ ညီရင္းအစ္ကိုကဲ့သို႔ ခ်စ္ခင္ၾကပါတယ္။

အျပင္ေလာကမွာ- ႏိုင္ငံေရးအာဏာလုေနတာက ျဖစ္တည္လာတဲ့ ျပသနာ ျဖစ္ပါတယ္။ လူမဲနဲတဲ့ အရပ္မွာ လူမဲက အႏွိမ္ခံျဖစ္ တယ္။ လူမ်ားစု လူျဖဴေတြက အာဏာနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကို ကိုင္ထားခ်င္တာကိုး- အလားတူ လူမဲမ်ားတဲ့ အရပ္ ဥပမာ မာဒါဂါ့စ္ကာ ကၽြန္းႏိုင္ငံႀကီးမွာ လူျဖဴ မေလးမ်ိဳးႏြယ္ေတြက အစဥ္အလာနဲ႔ အႏွိမ္ခံ ေနရဆဲပါ။ အာဖရိက ႏိုင္ငံမ်ား အားေကာင္းစဥ္က မေလး၊ အင္ဒို ဘက္ထိ ေရတပ္ေတြ ေရာက္ၿပီး မေလး အင္ဒိုက မေလးလူျဖဴမ်ားကို ဖမ္းဆီးက ကၽြန္အျဖစ္ ျပဳက်င့္ခဲ့ ပါတယ္။ အဲ့ဒီ မ်ိဳးဆက္က အာဖရိက ကမ္းရိုး တမ္းႏိုင္ငံေတြမွာ အခုထိ ထုနဲ႔ထည္နဲ႔ ရွိေနပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ မာဒါဂါ့စ္ကာ မွာ အခုထိ အႀကီး အက်ယ္ ရွိပါတယ္။

ဒါက ႏိုင္ငံနယ္တစ္မိတ္တစ္ခုကို သတ္မွတ္တဲ့ ဧရိယာအတြင္းမွာ လူမ်ားစု လူနည္းစု ျပသနာလို႔ ေခၚပါတယ္။ အေရျပားျပသနာ မဟုတ္ပါ။ အေရျပားအေရာင္က အာဏာမက္သူေတြရဲ႔ အေၾကာင္းျပ ခ်က္တစ္ခုပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ဒီျပသနာ ရွိေနတာပဲ- ဗမာနဲ႔ ကရင္အၾကားျပသနာ၊ ဗမာနဲ႔ မြန္ အၾကား ျပသနာ- အေရျပားကို အေၾကာင္းျပလို႔ မရရင္- အျခားရတဲ့နည္းနဲ႔ အေၾကာင္းျပေနတာပဲ ေလ။ ေနာက္ဆံုး လူမ်ိဳးတူ အေရာင္တူ ဘာသာတူ ျဖစ္ရင္ေတာင္ ပါတီ၊ ခံယူခ်က္ မတူညီတာကို အေၾကာင္းျပၿပီး- အႏိုင္ရတဲ့ အုပ္စုက အႏိုင္မရတဲ့ အုပ္စုကို နည္းမ်ိဳးစံု ဖိႏွိပ္ေနတာပဲ မဟုတ္လား။ ဒီေတာ့ ဒီကိစၥကို ဘုရားသခင္ က ဘာျဖစ္လို႔ တစ္ေျပးညီ မလုပ္ထားတာလဲ- ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းက ကေလးဆန္တဲ့ ေမးခြန္းပါ။ ဒါေပမယ့္ နားမလည္သူအတြက္ ေမး သင့္ ပါတယ္။-

ဇစ္ျမစ္ရွင္ ျဖစ္တဲ့ အသခၤတဓါတ္ေတာ္ ပရမတ္ဘုရားက- လူသားကို ေလာကအေပါင္းအတြက္ ဘုရား ျဖစ္ေစဘို႔  ျဖစ္တည္ေစ တာ- လို႔ ကုရ္အံ ၆း၁၆၅ မွာ ေျပာထားပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဲ့ဒီ လူသားထဲက အျဖဴစင္ အသန္႔ရွင္းဆံုးသူသည္သာ အျမင့္ျမတ္ဆံုး အျဖစ္ ျဖစ္တည္ေစတယ္လို႔ ၉၅း၄ မွာ ေျပာထားပါတယ္။

တစ္ကယ္လို႔ လူသားကိုသာ ဘုရားျဖစ္ေစဘို႔ဆိုတဲ့ ဂုဏ္ရည္ဓါတ္ မပါ၀င္ဘဲ ျဖစ္တည္ေစမယ္ဆိုရင္ လူသားဟာလည္း အျခား ရုပ္၀တၳဳပစၥည္းတစ္ခုလို (ဥပမာ ေက်ာက္ခဲတစ္ခုလို) ဘာ ေစာဒကမွ မရွိဘဲ ေလာကမွာ အလုိက္သင့္ေနတဲ့ ပစၥည္းတစ္ခု ျဖစ္ေန မွာပါ။

ဘုရားျဖစ္ေစမယ့္ အရာမွာ ဘုရားျဖစ္မယ့္ အရည္အခ်င္းဓါတ္ “ဉာဏ္” လုိအပ္သလို- အဲ့ဒီ ဉာဏ္အတြက္ တြန္းအား ဆႏၵ လိုအပ္ ပါတယ္။ အဲ့ဒီ ဆႏၵ ဆိုတာကလည္း အရာအားလံုးကို သိႏိုင္ စပ္စုႏိုင္ဘို႔ လြတ္လပ္ခြင့္ လိုအပ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္ မရွိရင္ သူ႔မွာ ဆႏၵ ဘယ္ေလာက္ရွိရွိ သူစပ္စုဘို႔ အခြင့္မရခဲ့တာကို သိႏုိင္အား မရွိပါ။

ဥပမာ- မြတ္စလင္ကေလးတစ္ဦးကို သူ႔မိဘမ်ားက ဇာတ္ပ်က္မွာ စိုးလို႔ ဆိုၿပီး- ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းတို႔ ေစတီပုတိုး တို႔ကို သြား လာျခင္းက တားျမစ္ထားတာမ်ိဳး ရွိတတ္တယ္။- ဒီေတာ့ အဲ့ဒီကေလးဟာ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ပတ္သက္ ၿပီး ေလးေလးနက္နက္ တိတိ က်က် သိႏုိင္ဘို႔ရား အားနည္းသြားတယ္။ ဒီေတာ့ သူ႔မွာ သိအပ္တဲ့ အသိတစ္ခု ခ်ိဳ႔ယြင္းေနတယ္လို႔ သံုးသပ္ႏုိင္တယ္။ သူ႔မွာ ၾကားဘူးနား၀ေလာက္သာ ရွိမယ္။ ဗုဒၶဘာသာရဲ႔ ျပင္ပက ဗုဒၶ ဘာသာအေၾကာင္း မေကာင္း၀ါဒျဖန္႔တာမ်ားကိုပဲ သိခြင့္ပိုရွိမယ္။ ဒီလို ဆိုရင္ သူဟာ ဗုဒၶဘာသာရဲ႔ အႏွစ္သာရ ကို ေကာင္းမြန္စြာ သိခြင့္မရဘူးေပါ့။--

အလားတူပဲ- ပရမတ္ဘုရားရွင္က လူသားကို ဘုရားျဖစ္ေစဘု႔ိ ဂုဏ္ရည္နဲ႔ ျဖစ္တည္ေစတယ္။ ဒါေပမယ့္ သူ႔မွာ အဲ့ဒီ ဉာဏ္ကို ပံ့ပိုးေပးမယ့္ ဆႏၵ ဆိုတာ မပါ၀င္ဘူး၊ ဆႏၵ ဆိုတာ ပါျပန္ေတာ့လည္း ဆႏၵက မလြတ္လပ္ဘူး ဆိုရင္ သူက သူ႔ဉာဏ္ရည္ကို ဘယ္လိုမ်ား ဖြ႔ံၿဖိဳးေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ မလဲ-၊ ဉာဏ္မဖြံ႔ၿဖိဳးရင္ သူဟာ ဘယ္လိုလုပ္ၿပီး ဘုရား ျဖစ္ႏုိင္မလဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဆႏၵကို လြတ္လပ္ခြင့္ပံုစံနဲ႔ ျပဌာန္းထားၿပီး ျဖစ္ျပန္တယ္။ အဲ့ဒီ ဆႏၵရဲ႔ လြတ္လပ္ခြင့္ထဲမွာ- ဆႏၵကို ၀ိုင္းရံအားျဖည့္တဲ့ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ မာန၊ ေမာဟ ေတြက ရွိလာျပန္ တယ္။- ဒါေတြဟာ ဒြန္တြဲ ျဖစ္တည္ေစတဲ့ နိယာမေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ဥပမာ ကြန္ျပဴတာတစ္လံုး ဆိုပါေတာ့- အထဲက စက္ခ်ည္း မတည္ေဆာက္ဘူး- အျပင္က အကာ၊ လွ်ပ္စီးလမ္း ေၾကာင္း ကီးဘုတ္ စတာေတြနဲ႔ ၀ိုင္းရံေပးၿပီး အားလံုးေပါင္း တစ္ခု ျဖစ္ေစတဲ့ သေဘာပါ။  ဒါေတြရဲ႔ အခ်ဳပ္က ဉာဏ္ ဆိုတဲ့ အရာကို ၀ိုင္းရံေပးရတဲ့ ပစၥည္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဉာဏ္ႀကီးေလ အဲ့ဒီ အရာႀကီးေလပဲ။

သဘာ၀ဉာဏ္ ေလာက္သာ ပိုင္ဆိုင္တဲ့ အျခားတိရိစၦာန္ေတြမွာ အဲ့ဒီအရာမ်ား ပါ၀င္ျခင္းက အလြန္အားနည္း ပါတယ္။ ဥပမာ တိရိစၦာန္တစ္ေကာင္မွာ ေလာဘ ဆိုတာ မရွိဘူး- သူ စားဘို႔ေလာက္ပဲ သူလိုက္ရွာေလ့ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစာလုတဲ့ သေဘာေတြကို ေတြ႔ရမယ္-၊ အဲ့ဒါေတြက မေတာ္ေလာဘေၾကာင့္ မဟုတ္ဘူး-၊ သူ႔၀မ္းက ေတာင္းဆိုမႈေၾကာင့္သာ ျဖစ္တယ္။ သူ႔၀မ္းျပည့္သြားရင္ သူ႔အေနနဲ႔ ေနာက္ေန႔စားဘို႔ အပို သယ္မသြားဘူး။ သူ႔ဟာသူ လွည့္ျပန္သြားပါတယ္။ က်န္တဲ့အေကာင္ေတြ စားလို႔ ရပါတယ္။ ဒါေတြ ဟာ သတၱ၀ါတစ္ေကာင္ခ်င္းစီမွာ ျဖစ္တည္ေစထားတဲ့ မိမိကိုယ္မိမိ ရပ္တည္ရွင္သန္ေစျခင္း အတတ္လို႔ သတ္မွတ္ ပါတယ္။

လူဟာ ရုပ္အားျဖင့္ အျခား တိရိစၦာန္ တစ္ေကာင္ကဲ့သို႔ ျဖစ္တယ္။ ဉာဏ္အားျဖင့္ အျခားတိရိစၦာန္မ်ားထက္ သာတယ္။ (အထက္မွာ ရွင္းျပခဲ့ပါၿပီ)။ ဒီမွာ ဉာဏ္ဟာ ဉာဏ္အလုပ္ကိုသာ လုပ္ေဆာင္ရင္ သို႔မဟုတ္ ရုပ္နဲ႔ ဉာဏ္ကို အလုပ္ခြဲျခား လုပ္ကိုင္တတ္ရင္ (အလုပ္ခြဲျခား လုပ္ကိုင္နည္းလည္း ရွိပါတယ္။) လူ ျဖစ္ရျခင္း ဂုဏ္ ရည္ (ဉာဏ္ပိုင္ရျခင္း ဂုဏ္ရည္) အေလွ်ာက္ ဘုရား ျဖစ္ျခင္း ဆီသို႔ ဒီဂရီ အေလွ်ာက္ နီးစပ္လာပါတယ္။

ဒီလိုမဟုတ္ဘဲ- ဉာဏ္က ရုပ္အလိုခ်ည္း လိုက္ေနရင္- (ရုပ္က သူ႔တစ္နပ္စာ သူ၀ရင္ ေက်နပ္သြားေပမယ့္- ဉာဏ္က ေနာက္ေန႔   ေနာက္ႏွစ္ သားစဥ္မ်ိဳးဆက္ စားဘို႔ပါ တိုက္တြန္းေနရင္) ဉာဏ္ကို ေလာင္စာေပးတဲ့ ဆႏၵ ဟာ ဉာဏ္ရဲ႔ ေလာင္စာ မဟုတ္ေတာ့ ဘဲ ရုပ္ကို ေျမႇာက္ပင့္ေပးတဲ့ ေလာင္စာလို ျဖစ္သြားပါတယ္။ (သူက လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိေနတာကိုး)။

တကယ္ေတာ့ ဆႏၵက ဉာဏ္ကို ျဖဴျဖဴစင္စင္အားေပးမွ ဉာဏ္က ျဖဴစင္ေကာင္းမြန္မႈနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာမွာပါ။ ဒီေနရာမွာ ေစာဒက တစ္ခု   ရွိျပန္တယ္- အဲ့ဒီ ဆႏၵကို အဲ့ဒီ ပရမတ္ဘုရားက ဘာျဖစ္လို႔ ျဖဴျဖဴစင္စင္ပဲ ဉာဏ္ကို အားေပးဘို႔ မျပဌာန္းထားတာလဲေပါ့။

ဟုတ္ပါတယ္- ဒီလုိဆိုရင္ ဆႏၵ အတြက္ “လြတ္လပ္စြာ”  ဆိုတဲ့ စကားက တစ္ျခမ္းပဲ့သြားပါလိမ့္မယ္။ လူတစ္ဦးက လူငယ္တစ္ဦး ကို “မင္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ အိမ္ေထာင္ဘက္ကို ေရြးပါ။ ဒါေပမယ့္ ဦးနီရဲ႔ သမီးကိုပဲ ယူရမယ္၊” ဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္ေနပါလိမ့္ မယ္။ ေနာက္ထပ္ေစာေၾကာမႈ တစ္ခုက- ဒီလိုဆိုလည္း လူေတြကို ဒုကၡ မျဖစ္ေစမယ့္ အရာေတြခ်ည္း ဖန္ ဆင္းထားေပါ့- လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။

ဒါလည္း အင္မတန္မွ အေတြးအေခၚနိမ့္တဲ့ ေမးခြန္းပါ။ တစ္ကယ္ေတာ့ ကမၻာေလာကမွာ ဒုကၡ၊ သုခ ဆိုတာ အားလံုးက မာယာေတြ ပါပဲ။ လြတ္လပ္ခြင့္ေပးထားတဲ့ ဆႏၵက ထပ္ဆင့္ဖန္ဆင္းထားတဲ့ အရာမ်ားသာ ျဖစ္ပါ တယ္။ “ဆႏၵ” ဆိုတာသာ မရွိခဲ့ရင္- ဒုကၡ တို႔ သုခ တုိ႔ မရွိဘူးလို႔ ေျပာပါရေစ။

ဥပမာ- အလိုဆႏၵနည္းတဲ့ (ေရာင့္ရဲႏုိင္တယ္ဆိုတဲ့ ပညတ္ေအာက္က လူသားေတြနဲ႔) အလိုဆႏၵမ်ားတဲ့ လူသား ေတြ- ႏိႈင္း ယွဥ္ၾကည့္ပါ။ ဘယ္သူေတြက ဒုကၡ- သုခ ပုိမ်ားသလဲ ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ အလို ဆႏၵမ်ားသူမ်ားသာ သုခ ပိုရွိႏုိင္တယ္- (သူေဌး ႀကီး ျဖစ္ၿပီး တုိက္ႀကီး တာႀကီး ကားႀကီးေတြနဲ႔ ေနႏိုင္တယ္။) ဒုကၡလည္း ပိုမ်ားႏုိင္ တယ္ (လိုတာ မရလြန္းလို႔ ခံစားရတဲ့ ေ၀ဒနာ မ်ားပါ။) အလုိဆႏၵ မမ်ားတဲ့ လူမ်ားက အဲ့ေလာက္ ဒုကၡ ဆိုတဲ့ ခံစားခ်က္၊ သုခဆိုတဲ့ ခံစားခ်က္မ်ား မရွိႏိုင္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ လူ ပီသ စြာ မျဖစ္ေသးတဲ့ (ဖေလာင္းအဆင့္မ်ိဳး) လူေတြေျပာဆို ခံစားေနတဲ့ ဒုကၡ သုခ ဆိုတာမွာ ဘာသာေရး၀န္ေဆာင္ စစ္စစ္မ်ားက ခံစားေနျခင္း မရွိဘဲ-၊ လူစစ္သြားရင္ အားလံုးအတူတူပဲလို႔ ဒဲ့ဒိုး ေျပာဆိုလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ (ဦးဇင္း ေမးလိုရာကိုဆက္ေမးပါ။) 

ဒကာေတာ္အေနနဲ႔ ဒီေနရာမွာ ဥတုနိယာမ၊ ဗီဇနိယာမ၊ ကမၼနိယာမ၊ စိတၱနိယာမ၊ ဓမၼနိယာမဆုိတဲ့ နိယာမ (၅) မ်ိဳးကို နား လည္ေအာင္ေလ့လာထားသင့္တယ္လုိ႔ အႀကံျပဳပါရေစ။ အားလုံးကို ရွင္းျပေနရင္ စာရွည္ေနမွာစုိးလို႔ ဗီဇနိယာမနဲ႔ဘဲ ဥပမာေပးျပီး ရွင္းျပပါ့မယ္။ မ်ိဳးေစ့လုိ႕ေခၚတဲ့ဗီဇဟာ သရက္ေစ့ဆုိရင္ သရက္ပင္ေပါက္မွာျဖစ္ျပီး မန္က်ည္းေစ့ဆုိရင္ မန္က်ည္း ပင္ေပါက္ပါလိမ့္ မယ္။ အဲဒီေနရာမွာ တစ္စုံေယာက္က ဖန္ဆင္းတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ မ်ိဳးေစ့ရဲ နိယာမသေဘာတရားအရ သရက္ေစ့က သရက္ ပင္ေပါက္တဲ့ သေဘာပါ။ ဒါကို ဗီဇနိယာမလုိ႔ေခၚပါတယ္။ အဲဒီလိုဘဲ ကံတရားက အက်ိဳးေပးတဲ့အခါမွာ ေကာင္းတဲ့ ကုသိုလ္ကံ က ေကာင္းတဲ့အက်ိဳးတရားကိုျဖစ္ေစျပီး မေကာင္းတဲ့ကံက မေကာင္းတဲ့အက်ိဳးတရားကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ အဲဒီလို အက်ိဳးေပး တဲ့ေနရာမွာ တစ္စုံတစ္ေယာက္ကေနျပီး စီမံအမိန္႔ေပးတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ ကမၼနိယာမသေဘာတရား အရ သူ႕အလိုလုိ အက်ိဳးေပး တာျဖစ္ပါတယ္။ ငရုတ္သီးစားရင္ စပ္တယ္ဆုိတယ္ဆုိတာ ငရုတ္သီးမွာ စပ္ေစတဲ့ အစြမ္းက ပါၿပီးသားမုိ႔ပါ။ တစ္စုံတစ္ေယာက္ ကေနၿပီး ဒီပုဂၢဳိလ္စားရင္ စပ္ေစ ဟိုပုဂၢိဳလ္စားရင္ မစပ္ပါေစနဲ႔ဆုိျပီး အမိန္႔ေပးတာမ်ိဳးေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒကာေျပာ တဲ့ auto တံခါးမွာလည္း တံခါးျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ျပဳလုပ္ထားျခင္းသည္ အေၾကာင္း တံခါးျဖစ္ေပၚလာျခင္းသည္ အက်ိဳးတရားပါ။ အဲဒီတံခါးကုိ ဘယ္သူမွ မဖြင့္ဘဲ ဒီအတုိင္းဘဲထားရင္ ပြင့္လာစရာအေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ တစ္ေယာက္ေယာက္က ဖြင့္လုိက္မွသာ လွ်င္ ပြင့္လာ မွာပါ။ တစ္စုံတစ္ေယာက္ပေယာဂေၾကာင့္ ပြင့္လာတယ္ဆုိရင္ အဲဒီအားထုတ္မႈပေယာဂသည္အေၾကာင္း ပြင့္လာျခင္း သည္ အက်ိဳးတရားလို႔ မွတ္ထားေစခ်င္ပါတယ္။

ဦးဇင္းနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ ေဆြးေႏြးတာမွာ တစ္စံုတစ္ခုေတာ့ ကြာဟေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က ဇစ္ျမစ္မူရင္း ကို ေျပာဆိုတင္ျပတယ္- ဦးဇင္းက အဲ့ဒီ ဇစ္ျမစ္မူရင္းကို ေဖ်ာက္ၿပီး ၾကားျဖတ္ေျပာဆိုေနတဲ့ သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ- ရန္ကုန္က ထြက္လာတဲ့ ကား တစ္စီး မႏၱေလးေရာက္ေတာ့၊ “ဘယ္က လာခဲ့ သလဲ” လို႔ ေမးတာကို “ပဲခူး ေက်ာ္လာတယ္ကြာ” လို႔ ေျဖသလိုျဖစ္ေနပါတယ္။ အခု ကၽြန္ေတာ္ေမးေနတာက “ဗီဇနိယာမ” ဆိုတာမွာ “နိယာမ” ဆိုတဲ့ ျပဌာန္းခ်က္က ရွိေနၿပီး ျဖစ္တယ္- အဲ့ဒီ နိယာမကို ဘယ္ အရာ ျပဌာန္းထားပါသလဲ- လို႔ ေမးတာပါ။ နိယာမေၾကာင့္ ျဖစ္တာတဲ့ အက်ိဳးဆက္ကို ေမးတာ မဟုတ္ပါ။ နိယာမ ဆိုတဲ့ အရာျဖစ္ လာရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို ေမးေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္ ဦးဇင္း-၊ ျငဳတ္သီးဟာ စပ္တယ္ ဆိုရင္- အဲ့ဒီ ျငဳတ္သီးကို စပ္ေစတာ သူ႔ရဲ႔ ဗီဇ နိယာမ ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီ ဗီဇနိယာမတိုင္းကို ဆင္ျခင္ၾကည့္ပါ- တိက်မွန္ကန္ေနတယ္။ ျငဳတ္ေစ့ က သရက္ပင္ မေပါက္ဘူး၊ သရက္ေစ့က ဖရဲပင္ မေပါက္ဘူး-၊ သူ႔အတိုင္း မွန္ကန္ညီၫြတ္ေနတယ္-၊ ဒီေလာက္တိက်ေသခ်ာ ေနတာမ်ားကို ဘာအသိဉာဏ္မွ မရွိခဲ့တဲ့ သဘာ၀တရားက ျဖစ္ေစတာလား- လို႔ ေမးျခင္းပါ။

ၿပီးေတာ့ ဒီခ်င္းခ်က္မွာ ဗီဇနိယာမ အေလွ်ာက္ အလိုလိုျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့ စကားကို ဦးဇင္း ထည့္ေျပာမိ ေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေမး ထားတာမွာ Auto တံခါးတစ္ခ်ုပ္ဟာ အလိုလို ျဖစ္ေနပါသလားလို႔ ေမးထား တာပါ။ ျပန္လည္ဆက္စပ္ ဆင္ျခင္ၿပီး ေဆြးေႏြးေစ လိုပါတယ္။ (ဒီကိစၥမွာလည္း ဖန္ဆင္းရွင္ကို မထုိးခ်ပါနဲ႔ ဦး တီထြင္ရွင္ မရွိဘဲ အလိုလိုျဖစ္မျဖစ္ကိုပဲ အရင္ ေျဖေပးေစလိုပါတယ္။)

က်န္တာေတြ ဒီမွာ ဆက္ဖတ္ေပးပါရန္-
အရွင္ေကာမလ (ခ) ဆန္နီေနမင္း ႏွင့္ ဒုတိယအႀကိမ္ ေမး/ေျဖ (၂)