မႏၲေလး ၁၃ဝဝ – ျပည့္အေရးေတာ္ပံုႏွင့္ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္

ေဆာင္းပါး  -    မဇၩိမသတင္းဌာန
ေရးသားသူ – မင္းဟန္
အဂၤါေန႔၊ ဂ်ဴလုိင္လ 20 ရက္ 2010 ခုႏွစ္
(၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၁၉-ရက္ေန႔တြင္ က်ဆံုးခဲ့ရသည့္ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္သို႔ )
(၁)
Breathes there the man, with soul so dead,
Who never to himself hath said,
“This is my own, my native land!”
အမ်ဳိးသား အာဇာနည္  ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္မွ၊ မႏၲေလးၿမိဳ႕ ဗဟိုအမ်ဳိးသား အထက္တန္းေက်ာင္း ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအေနျဖင့္ သူ၏တပည့္ မ်ားအား မၾကာခဏ ရြတ္ျပေလ့ရွိသည့္ ကဗ်ာတပုဒ္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာလုိ ျပန္လွ်င္မူ …
“ဒါ တုိ႔ျပည္ ဒါတုိ႔ေျမလုိ႔ မဆိုတဲ့သူဟာ
အသက္ရွင္လ်က္ ဝိဥာဥ္မဲ့ေနတဲ့သူလို
အသက္ရွင္ေနေပမယ့္ ေသေနတဲ့သူလို
ဘာမွ အသံုးမက်ဘူး” ဟူ၍ ျဖစ္မည္။
ဆရာႀကီးသည္ ဤကဗ်ာေလး၏ လမ္းၫႊန္ခ်က္အတုိင္းပင္၊ သူ၏ အမ်ဳိးသားေက်ာင္းသားမ်ားအား ေလ့က်င့္ပ်ဳိးေထာင္ေပးခဲ့သည္။
ဆရာႀကီး၏ ဗဟိုအမ်ဳိသား အထက္တန္းေက်ာင္းေတာ္ႀကီးက အမ်ဳိးသားစာေပ ပညာရပ္မ်ားအား သင္ၾကားပို႔ခ်ေပးသည့္ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီးအျပင္၊ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး တုိက္ပြဲအဆင့္ဆင့္တြင္ ေရွ႕တန္းမွ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ႏွင့္ စြမ္းစြမ္းတမန္ တာဝန္ယူခဲ့ၾကသည့္ မ်ဳိးခ်စ္ရတနာမ်ားစြာတို႔အား ေမြးထုတ္ ေပးခဲ့ရာ ႏိုင္ငံေရးတကၠသိုလ္ႀကီး တခုလည္း ျဖစ္၏။ ၿပီးလွ်င္ ဆရာႀကီး ၏ ေက်ာင္းေတာ္ႀကီး က ကိုလုိနီဆန္႔က်င္ေရး အမ်ဳိးသား လြတ္ေျမာက္ေရးတုိက္ပြဲ၏ အထက္ျမန္မာျပည္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ စခန္းႀကီး ဟူ၍လည္း ဆုိရမည္ပင္။
ထုိေက်ာင္းေတာ္ႀကီးမွ အထက္ျမန္မာျပည္၏ ႏုိင္ငံေရးမ်ဳိးခ်စ္ ၄ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္အား ေမြးထုတ္ေပးႏုိင္ခဲ့ၿပီး၊ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈ သမုိင္း၏ ဝန္အား ဤေက်ာင္းေတာ္သားတုိ႔က ထမ္းရြက္ခဲ့ၾကသည္။
ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္၏ ဥယ်ာဥ္မႉးလက္မွ ပြင့္ဖူးခဲ့သည့္ လြတ္လပ္ေရးအဖူး၊ အပြင့္တုိ႔၏ ရနံ႔က ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး သမုိင္းတြင္ သင္းပ်ံ႕ေမႊးထံု၍ ေနခဲ့၏။
(၂)
၁၉၃၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ ၿဗိတိသွ်အာဏာပိုင္တုိ႔၏ လက္ခ်က္ႏွင့္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ က်ဆံုးခဲ့ရ၏။ ေရနံေျမသပိတ္ႀကီးက အခက္အခဲေပါင္း မ်ားစြာအား ေက်ာ္ျဖတ္ရင္း ရန္ကုန္သို႔ ခရီးရွည္ခ်ီတက္၍ ဆႏၵျပေတာင္းဆိုေနၾကသည္။ ေဝါ၊ ပဲခူး၊ သထံုႏွင့္ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚရွိ ေတာင္သူလယ္သမားတို႔က ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးဆီသို႔ ခ်ီတက္၍ လယ္သမားအေရး ေတာင္းဆိုၾက၏။ ေက်ာင္းသားသပိတ္၊ အလုပ္သမားသပိတ္၊ လယ္သမားသပိတ္တုိ႔ႏွင့္ လူထုႀကီးသည္ ကိုလိုနီအစိုးရအား သပိတ္တုိက္ပြဲ ဆင္ႏႊဲ၍ေနၾကသည္။
ဤတြင္ မန္းေနျပည္ေတာ္မွ ဥပစာေကာလိပ္ႏွင့္ အထက္တန္းေက်ာင္းသားမ်ားသည္လည္း သပိတ္တိုက္ပြဲတြင္ ပါဝင္လာခဲ့ၾက၏။ မႏၲေလး သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ားတြင္ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္၏ ဗဟုိအမ်ဳိးသားအထက္တန္း ေက်ာင္းသားမ်ားက တေက်ာင္းလံုးနီးပါးမွ် ပါဝင္ၾက၏။
ပထမဦးဆံုးသပိတ္ေမွာက္သည့္ေန႔တြင္ ဆရာႀကီး၏ ဗဟိုအမ်ဳိးသား အထက္တန္းေက်ာင္းမွ အေဆာင္ေန ေက်ာင္းသားအခ်ဳိ႕သည္ သပိတ္တြင္ မပါဝင္ၾကေသး။ အေဆာင္တြင္ ရွိေနၾကေသး၏။ ဆရာႀကီးသည္ ေက်ာင္းသို႔ ေရာက္လာၿပီး ေက်ာင္းအႏွံ႔ လိုက္လံ၍စစ္ေဆး၏။ ႀကိမ္လံုးအား ကိုင္ၿပီး ဆရာႀကီးသည္ အေဆာင္ေန ေက်ာင္းသားမ်ားဆီသို႔ ေရာက္လာ၏။ အေဆာင္အတြင္း၌ ေက်ာင္းသားအခ်ဳိ႕ ရွိေနၾက၏။ ေက်ာင္းသားအမ်ားစုက၊ သပိတ္ေမွာက္ဆႏၵျပ၍ ထြက္ခြာသြားၾကၿပီ။
“ က်ေနာ္တို႔ သပိတ္မေမွာက္ဘူးဆရာႀကီး ”
အေဆာင္တြင္ က်န္ခဲ့သည့္ ေက်ာင္းသားတဦးက ဆရာႀကီးကို ေျပာ၏။
“ေၾသာ္… ဟုတ္လား”
ဆရာႀကီးက မဲ့ၿပံဳး၊ၿပံဳးရင္း ထုိေက်ာင္းသားအား ျပန္ေျပာ၏။ ၿပီးလွ်င္ ဆရာႀကီးသည္ ႀကိမ္လံုးအားဝင့္ၿပီး၊ “ေအ သပိတ္မေမွာက္ရင္ သပိတ္ မေမွာက္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ငါ့ေက်ာင္းမွာေနခြင့္မရဘူး။ အဲ့ဒီေတာ့ ရွည္ရွည္ေဝးေဝး ေျပာမေနနဲ႔၊ ငါ့ေက်ာင္းမွာ ဆက္ေနခ်င္ရင္ သပိတ္ထဲ အခု ဆင္းလုိက္သြား”
သပိတ္စေမွာက္သည့္ေန႔မ်ားက မႏၲေလး ဥပစာေကာလိပ္ (INTERMEDEATE COLLEGE) သည္ပင္ စာသင္မပ်က္၊ သပိတ္မေမွာက္သည့္ ေက်ာင္းသားမ်ားျဖင့္ ရွိေနခဲ့ေသး၏။ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္၏ ေက်ာင္းကမူ တေက်ာင္းလံုး သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္၏။
(၃)
မႏၲေလးေက်ာင္းသားမ်ားက စတင္၍သပိတ္ေမွာက္ၾကၿပီ။ သပိတ္တုိက္ပြဲခရီးက ရွည္ႏုိင္၏။ အခက္အခဲမ်ားစြာႏွင့္ ရင္ဆုိင္ရမည္။ အသက္ေသြးေခၽြးတုိ႔အား ေပးဆပ္ၾကရမည္။ ဤအတြက္ ျပင္ဆင္ၾကရ၏။
ဗဟိုအမ်ဳိးသား အထက္တန္းေက်ာင္းအတြင္းရွိ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္၏႐ံုးခန္းသည္ မႏၲေလးၿမိဳ႕ေပၚမွ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ၿမိဳ႕မိၿမိဳ႕ဖမ်ား၊ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ စည္ကား၍ေနသည္။ အားလံုးက ဆရာႀကီးႏွင့္ ေတြ႔ၿပီး ဆရာႀကီး၏ ၾသဝါဒအားခံယူၾက၏။ အႀကံဥာဏ္မ်ားအား ရယူၾက၏။ ဆရာႀကီး၏ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားအား နာယူၾက၏။
ဆရာႀကီးက သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ၿပံဳးမေယာင္၊ မဲ့မေယာင္အၿပံဳးႏွင့္။
“သပိတ္ေမွာက္တာက မင္းတုိ႔အလုပ္ပဲ။ ဒါေပမဲ့ စည္းမဲ့ကမ္းမဲ့မျပဳၾကနဲ႔။ ဘုရားေက်ာင္း ေတြထဲမွာ သြားမေနၾကနဲ႔။ ငါ့ေက်ာင္းမွာ လာေနၾက”
ဆရာႀကီး၏ စကားက ရွင္း၏။ သပိတ္စခန္းအျဖစ္ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားမ်ားအား သူ၏ ဗဟုိအမ်ဳိးသား အထက္တန္းေက်ာင္းႀကီးကို အပ္ႏွံလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။
ခ်က္ခ်င္းပင္ ေလးထပ္ေက်ာင္းေဆာင္ႀကီးႏွင့္ ဗဟိုအမ်ဳိးသားအထက္တန္းေက်ာင္းသည္ ၁၃ဝဝ ျပည့္ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားတုိ႔၏ သပိတ္စခန္းႀကီး ျဖစ္၍သြား၏။ ေက်ာင္းေပါင္းစံုမွ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသူမ်ားကိုမူ ဆရာႀကီး သည္ သူေနထုိင္သည့္ တုိက္ႏွင့္ကပ္လ်က္ရွိသည့္ တုိက္တလံုးတြင္ ေနေစ၏။
ၿဗိတိသွ်အစိုးရ၏ အေထာက္အပံ့ခံ မႏၲေလးဗဟုိအမ်ဳိးသား အထက္တန္းေက်ာင္းႀကီးအား ဆရာႀကီးသည္ ၿဗိတိသွ်အစုိးရကို ပုန္ကန္သည့္ သူပုန္စခန္းႀကီးအျဖစ္ ေျပာင္းလဲပစ္လုိက္၏။
‘ေကသရာဇာျခေသၤ့မင္း ေက်ာက္႐ုပ္ထု’ ႏွင့္ ‘ အတၱာဟိ၊ အတၱေနာ၊ နာေထာ’  ဆုိင္းပုဒ္ႀကီး၏ ေအာက္၌ ဗဟိုအမ်ဳိးသား အထက္တန္းေက်ာင္း သပိတ္စခန္းႀကီးသည္ ၁၃ဝဝ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံု သမုိင္း၌ ခန္႔ထည္၍ ဝင့္ႂကြားလ်က္ေန၏။
(၄)
ဆရာႀကီး၏ ဗဟိုအမ်ဳိးသားအထက္တန္းေက်ာင္း သပိတ္ေမွာက္မႈက ေက်ာင္းသားမ်ားအားလံုး သပိတ္ေမွာက္ၾကျခင္းပင္ မဟုတ္။ ေက်ာင္းရွိ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအားလံုးသည္လည္း သပိတ္တြင္ ပါဝင္ေနၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ ဆရာ ဦးခင္ေမာင္ကေလး (ဗုိလ္ခင္ေမာင္ကေလး)၊ အေဆာင္မႉး ဆရာ ဦးထြန္းေမာင္၊ ဆရာေအးေမာင္၊ ဆရာဘေဖ၊ ဆရာတင္၊ ဆရာခ်စ္၊ ဆရာမ ေဒၚမမ၊ ဆရာမ ေဒၚသိုက္၊ ဆရာမ ေဒၚႏွင္းဦး စသည့္ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအားလံုးက သပိတ္တြင္ ပါဝင္ေနၾက၏။ ၿဗိတိသွ်အစုိးရ၏ အေထာက္အပ့ံလစာအား ခံစားၿပီး အစုိးဆန္႔က်င္သည့္ သပိတ္တြင္ ပါဝင္ေနသည့္အတြက္ ဆရာႀကီး၏ ေက်ာင္းမွဆရာ၊ ဆရာမမ်ားအေပၚ အာဏာပိုင္မ်ားသည္ မေက်မနပ္ျဖစ္၍လာ၏။ အထူးသျဖင့္ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ျဖစ္သည့္ ဆရာႀကီး အေပၚ မေက်နပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤအတြက္ တေန႔တြင္  “ေအး ဟုတ္တယ္၊ မင္းေျပာသလုိပဲ၊ ငါ့ဆရာတခ်ဳိ႕နဲ႔ ဆရာမ တခ်ဳိ႕ဟာ သပိတ္သမားေတြနဲ႔ ေရာေရာေႏွာေႏွာ ရွိေနတယ္ဆုိတာ မွန္တယ္၊ ငါကိုယ္တုိင္က ခြင့္ျပဳထားတာပဲ” စံုေထာက္ အရာရွိမ်ား ဆရာႀကီးထံသို႔လာၿပီး ဆရာႀကီးႏွင့္ ေတြ႔၍ ေမးျမန္းၾက၏။
“ဆရာႀကီး၊ ဆရာႀကီး ေက်ာင္းက ဆရာေတြ၊ ဆရာမေတြ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔အတူ ရွိေနပါကလား၊ ဒါကို အေရးယူေပးပါ ဆရာႀကီး”
“ေအး ဟုတ္တယ္၊ မင္းေျပာသလုိပဲ၊ ငါ့ဆရာတခ်ဳိ႕နဲ႔ ဆရာမ တခ်ဳိ႕ဟာ သပိတ္သမားေတြနဲ႔ ေရာေရာေႏွာေႏွာ ရွိေနတယ္ဆုိတာ မွန္တယ္၊ ငါကိုယ္တုိင္က ခြင့္ျပဳထားတာပဲ”
“ ဆရာႀကီး ကိုယ္တုိုင္က ခြင့္ျပဳထားတယ္ ဟုတ္လား”
“အုိ မင္းနဲ႔ကြာ ငါေျပာပါပေကာလား။ ငါကိုယ္တုိင္ ခြင့္ျပဳထားတာပါလို႔”
“ဗ်ာ”
“ဗ်ာလုပ္မေနပါနဲ႔ကြ၊ မင္းတုိ႔သပိတ္စခန္းကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း သြားရဲတာလည္း မဟုတ္ဘူး မဟုတ္လား။ ဒီေတာ့ မင္းတုိ႔အစား ငါက ငါ့ဆရာ၊ ဆရာမေတြကို တမင္လႊတ္ထားရတာ။ ဒါမွ ဒီေကာင္ေတြမွာ ဘာအႀကံေတြရွိတယ္၊ ဘာလုပ္လိမ့္မယ္ဆိုတာ ႀကိဳသိႏုိင္မယ္မဟုတ္လား။ မေတာ္၊ ငါ့ေက်ာင္းကုိ မီး႐ႈိ႕မတဲ့ကြာ၊ ဒါမွမဟုတ္ တျခားမလုပ္သင့္တာေတြ လုပ္မတဲ့ကြာ၊ ဒီေတာ့ တုိ႔က ႀကိဳသိဖို႔ လိုတယ္မဟုတ္လား။ ဒါေၾကာင့္ ငါ့က စပုိင္လုပ္ဖို႔ သက္သက္တမင္ကို ငါ့ဆရာေတြ၊ ဆရာမေတြ လႊတ္ထားရတာ။ ဒါေၾကာင့္ ငါကိုယ္တုိင္ ခြင့္ျပဳထားတာပါကြလုိ႔ ေျပာတာေပါ့”
“ေၾသာ္ …. ဒီလိုလား”
“ ဒီလိုေပါ့ကြ”
“ဆရာႀကီး ဘယ္ဆိုးလို႔လဲ”
“မဆိုးပါဘူး၊ ဆုိးရင္ မင္းတုိ႔ ဖမ္းမွာေပါ့”
“အို ဆရာႀကီး ကလဲ၊ ကဲ သြားပါဦးမယ္၊ ဆရာႀကီး”
“ေအး…ေအး”
ဆရာႀကီးက ႏႈတ္ဆက္၍ထြက္သြားသည့္ ပုလိပ္အရာရွိ၏ ေက်ာျပင္အားၾကည့္ၿပီး ထံုးစံအတုိင္း ၿပံဳးမလို၊ မဲ့မလို၊ မဲ့ၿပံဳးေလးအား ၿပံဳးလိုက္၏။
(၅)
မႏၲေလး ၁၃ဝဝ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံုႀကီးသည္ ေက်ာင္းသားသပိတ္မွ၊ လူထုအေရးေတာ္ပံုဆီသို႔ ကူးေျပာင္းခဲ့၏။ မႏၲေလး၊ ေလးျပင္ေလးရပ္မွ ရဟန္းပ်ဳိသမဂၢမ်ား ေစ်းခ်ဳိေတာ္ႏွင့္ မႏၲေလးလူထုအားလံုး ပါဝင္လာၾက၏။
၁၃ဝဝ ျပည့္၊ တပို႔တြဲလျပည့္ေက်ာ္ ၆ ရက္၊ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၉ ရက္ေန႔တြင္၊ ‘မဟာေလာကရံသီ အိမ္ေတာ္ရာဘုရားအတြင္း’ မႏၲေလး လူထုအစည္းအေဝးႀကီးအား သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ ရဟန္းပ်ဳိသမဂၢတို႔မွ ဦးေဆာင္၍က်င္းပ၏။ သံဃာ့အဖြဲ႔အစည္း၊ လူ႔အဖဲြ႔အစည္း မ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္ ၂ဝ,ဝဝဝ ေက်ာ္ တက္ေရာက္သည့္ မႏၲေလးလူထု၏ သပိတ္ေမွာက္ ညီလာခံႀကီးျဖစ္သည္။ အဆိုမ်ား တင္သြင္းၾက၏။
“ယခု အဂၤလိပ္အစုိးရ ဗမာျပည္အား ေပးအပ္ထားသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသစ္မွာ အႏွစ္မရွိ၊ အကာအတိျဖစ္ၿပီး ဗမာျပည္ရွိ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ ဆင္းရဲသားတုိ႔၏ ေကာင္းက်ဳိးကို ဖန္တီးမေပးႏုိင္႐ံုမွ်မက ဗမာလူမ်ဳိးအခ်င္းခ်င္း ေသြးကြဲသည္ထက္ ကြဲေစမည့္ စနစ္ဆုိးမ်ား ရွိေနသည္ကို ဤၿမိဳ႕လံုးကၽြတ္ အစည္းအေဝးႀကီးက လံုးဝေထာက္ခံပါေၾကာင္း”
“ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိ႔၏ ဝတၱကေျမအတြင္း၌ မည္သည့္လူမ်ဳိးမဆို မည္သည့္ကိစၥႏွင့္မွ် အခါမေရြး ဖိနပ္စီးနင္း၍ မတက္ရန္ ဥပေဒကို ျပည္သူပိုင္ အစိုးရတုိ႔က အတည္ျပဳလုပ္ေပးရန္”
“ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၌ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသား ၂ဝဝ ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရရွိျခင္းႏွင့္ ကိုေအာင္ေက်ာ္ ေသဆံုးရျခင္းအတြက္ စံုစမ္းေရး ခံုသမာဓိအဖဲြ႔တခုကို ရက္မဆြဲဘဲ အျမန္ေခၚေပးရန္”
“ဗမာျပည္လံုးဆုိင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားလႊတ္ေတာ္က ေတာင္းဆုိသည္ကို ဤမႏၲေလးၿမိဳ႕လံုးကၽြတ္ အစည္းအေဝးႀကီးက သေဘာတူညီေၾကာင္း”
“ယခု အဂၤလိပ္အစုိးရ ဗမာျပည္အား ေပးအပ္ထားသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးသစ္မွာ အႏွစ္မရွိ၊ အကာအတိျဖစ္ၿပီး ဗမာျပည္ရွိ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ ဆင္းရဲသားတုိ႔၏ ေကာင္းက်ဳိးကို ဖန္တီးမေပးႏုိင္႐ံုမွ်မက ဗမာလူမ်ဳိးအခ်င္းခ်င္း ေသြးကြဲသည္ထက္ကြဲေစမည့္ စနစ္ဆုိးမ်ား ရွိေနသည္ကို ဤၿမိဳ႕လံုးကၽြတ္ အစည္းအေဝးႀကီးက လံုးဝေထာက္ခံပါေၾကာင္း”
“အဂၤလိပ္အစုိးရမ်ား ဗမာျပည္ကို လာေရာက္သိမ္းပိုက္အုပ္ခ်ဳပ္စကတည္းက ဗမာျပည္ရွိ အိမ္တြင္းလက္မႈလုပ္ငန္း၊ စက္မႈလုပ္ငန္း အမ်ဳိးမ်ဳိးတုိ႔ တိမ္ေကာပေပ်ာက္သြားသည္မွာ ယေန႔တုိင္ေအာင္ပင္ျဖစ္၍ ယခုအခါ ဗမာျပည္ရွိ ေတာသူေတာင္သား လယ္သမားဆင္းရဲသားမွစ၍ ပစၥည္းဥစၥာ ခုိင္လံုေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအထိ ႏုိင္ငံျခားမွ တင္သြင္းေသာ ကုန္ေခ်ာမ်ားကို သံုးစြဲေနၾကျခင္းေၾကာင့္ ဗမာျပည္မွ ေငြမ်ား တေန႔ထက္တေန႔ ႏိုင္ငံျခားသို႔ ေလွ်ာဆင္းေနသည္ကို ေတြ႔ရွိရ၏။ ဤအဓိက ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ကို ကာကြယ္ရန္
(၁) ဗမာလူမ်ဳိးမွန္သမွ် ျမန္မာအမ်ဳိးသားဆုိင္မ်ားကို အားေပးရန္၊
(၂) တိုင္းရင္းျဖစ္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားကိုသာ အားေပးရန္၊
(၃) ႏုိင္ငံျခားျဖစ္မသံုးလွ်င္ ေနႏုိင္သည့္ပစၥည္းမ်ားကို တျပည္လံုးက သပိတ္ေမွာက္ျဖစ္ေအာင္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေဆာင္ရြက္ရန္။ ဤၿမိဳ႕လံုးကၽြတ္ အစည္းအေဝးႀကီးက သေဘာတူညီေၾကာင္း”
“ဤၿမိဳ႕လံုးကၽြတ္ အစည္းအေဝးႀကီး အၿပီးတြင္ စည္းကမ္းေသဝပ္စြာ လမ္းေလွ်ာက္ၾကရန္ အဆိုတင္သြင္းေၾကာင္း။”  ကိုယ္စားလွယ္ထုႀကီးက ေထာက္ခံအတည္ျပဳၾက၏။
“ဓနရွင္အစိုးရ – ပ်က္စီးပါေစ”
“အလုပ္သမားအေရး ေျဖရွင္းေပး”
“သခင္မ်ဳိးေဟ့ – တုိ႔ဗမာ”
“ အေရးေတာ္ပံု – ေအာင္ရမည္”
“ မီးတုတ္ မီးတုတ္- ႐ႈိ႕ရႈိ႕”
“ ေသေျမႀကီး – ရွင္ေရႊထီး”
“ ေဘးနဲ႔ႀကံဳ – ရဲဂုဏ္ျပ”
“ မီးတုတ္ႀကီးရဲ႕ အလင္းေရာင္ – ဗမာျပည္ေဘာင္ ထြန္းေျပာင္ေစသား”
“ မီးတုတ္ႀကီး ေရာက္ေလရာ – တုိင္းျပည္ေက်းရြာ ေအးပါေစသား”
“အေရးေတာ္ပံု ေအာင္ရမည္” ‘မဟာေလာကရံသီ အိမ္ေတာ္ရာဘုရားအတြင္း’ ေႂကြးေၾကာ္သံမ်ားျဖင့္ ညံ၍ေနသည္။
(၆)
ပုလိပ္ဌာနတြင္ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္၏ လူယံုမ်ားရွိ၏။ ဆရာႀကီးမွ ေမြးထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ပုလိပ္အင္စပတ္ေတာ္ ဦးသိန္း (မ်က္လံုးသိန္း) ႏွင့္ နာမည္တူ ပုလိပ္အင္စပါတ္ေတာ္ ဦးသိန္း (ဂန္းသိန္း) တုိ႔ျဖစ္သည္။ သူတို႔ ၂ ဦးထံမွ ဆရာႀကီး သတင္းမ်ားရ၏။ ၁၃ဝဝ ျပည့္ မႏၲေလးလူထု ခ်ီတက္ဆႏၵျပ စီတန္းလမ္းေလွ်ာက္မည့္ပြဲအား အာဏာပိုင္တို႔သည္ ေခ်မႈန္းလိမ့္မည္။
မ်က္ရည္ယိုဗံုးမ်ားႏွင့္ ပစ္မည္။ ႐ိုင္ဖယ္ေသနတ္မ်ားႏွင့္ ပစ္ခတ္မည္။ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္က သတင္းအတိအက် ရ,ထား၏။ ဆရာႀကီး သည္ သူရ,ထားသည့္ သတင္းအား သိသင့္သည့္ သံဃာေခါင္းေဆာင္၊ လူထုေခါင္းေဆာင္၊ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားအား ေပး၏။
၁၃ဝဝ ျပည့္ မႏၲေလးအေရးေတာ္ပံု၏ လူထုခ်ီတက္ဆႏၵျပမည့္ ဆံုရပ္က အိမ္ေတာ္ရာ ဘုရားတြင္ ျဖစ္သည္။ ဗဟိုအမ်ိဳးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းမွ သပိတ္တပ္ႀကီး အိမ္ေတာ္ရာဘုရားသို႔ မခ်ီတက္မီ ဆရာႀကီးသည္ သပိတ္ေမွာက္စခန္းသို႔ ေရာက္လာၿပီး၊ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသား မ်ားႏွင့္ ေတြ႔၍ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ားအား အမွာစကားဆုိ၏။
“အရာရာ မုိက္႐ူးရဲ မလုပ္ၾကနဲ႔၊ သတိ၊ ဝီရိယရွိရွိနဲ႔ နယ္ခ်ဲ႕အစုိးရကို ရင္ဆုိင္ၾက၊ ဇာတိေသြး ဇာတိမာန္ေတြျပၾက။ ဒီေန႔ေတာ့ ပစ္မယ္ခတ္မယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြ ရထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာ၊ ဆရာမေတြနဲ႔ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ေတြက ကေလးသူငယ္ေတြကို ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ၾက။ အေရးတစံုတရာ ရွိရင္ ေက်ာင္းကိုသာ ျပန္ခဲ့ၾက”
ၿပီးလွ်င္ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ စိုးရိမ္ေနသည့္ စိတ္အား ေပါ့ပါးေစရန္ ရယ္ေမာဖြယ္ရာမ်ား အား ပ်က္လံုးထုတ္၍ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသား မ်ားအား ရဲေဆးတင္ေပး၏။
“ေဟ့ ထြန္းဝင္း၊ မင္းကို နယ္ခ်ဲ႕စစ္တပ္က ပစ္ရင္ မင္း ဘာလုပ္မလဲ ”
“ထြက္ေျပးမွာေပါ့ ဆရာႀကီး”
“ ေအး ေကာင္းတယ္”
ဆရာႀကီး သည္ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားတုိ႔၏ စုိးရိမ္ပူပန္ေနမႈအား ေပါ့ပါးေစရန္ ေျပာဆို၍ အားေမြးေပး၏။
‘ထြန္းဝင္း’ ဟူသည့္ ေက်ာင္းသားက ဆရာႀကီး၏ ေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းဆရာ ေရႊျပည္ဦးဘတင္၏ သားျဖစ္သည္။ အလယ္တန္းေက်ာင္းသား သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားေလး ျဖစ္သည္။
(၇)
၁၃ဝဝ ျပည့္ တပို႔တြဲလျပည့္ေက်ာ္ ၇ ရက္၊ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝရီလ ၁ဝ ရက္ေန႔တြင္ မႏၲေလးလူထု သပိတ္ႀကီးသည္ အိမ္ေတာ္ရာဘုရားမွ တဆင့္ မႏၲေလးၿမိဳ႕အတြင္းသို႔ ခ်ီတက္လမ္းေလွ်ာက္ ဆႏၵျပရန္ ထြက္ခြာခဲ့ၾက၏။ အားလံုးက ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္း၊ စည္းကမ္းေသဝပ္စြာႏွင့္ ခ်ီတက္ၾက၏။
သို႔ေသာ္၊ အာဏာပိုင္မ်ားက အေရးေတာ္ပံုတပ္သားမ်ားအား ပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ထားၿပီးျဖစ္၏။ ၁၃ဝဝ ျပည့္ မႏၲေလး အေရးေတာ္ပံု စစ္ေၾကာင္းႀကီးမ်ား ၂၆ လမ္းႏွင့္ လမ္း ၈ဝ အဆံု၊ ၂၆ လမ္း၊ လမ္းမႀကီးတြင္ အာဏာပိုင္မ်ားက၊ လက္နက္ကိုင္တပ္သားမ်ားႏွင့္  အေရးေတာ္ပံု တပ္သားမ်ားအား ပိတ္ထားလိုက္၏။
ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ သံဃာ့အာဇာနည္မ်ား၊ လူအာဇာနည္မ်ား စုစုေပါင္း ၁၇ ဦး က်ဆံုး ခဲ့ရ၏။ က်ဆံုးခဲ့ရသည့္ အာဇာနည္အေပါင္း၏ အေလာင္းမ်ားအား၊ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္၏ ဗဟိုအမ်ဳိးသား အထက္တန္း ေက်ာင္းသို႔ သယ္လာခဲ့ၾက၏။ ေက်ာင္းဝင္း အတြင္း၌ကား အာဇာနည္တုိ႔၏ အေလာင္းမ်ားျဖင့္။
ၿပီးလွ်င္ ပစ္၏။
တႀကိမ္၊
ဒုတိယအႀကိမ္ ထပ္၍ပစ္၏၊
တတိယအႀကိမ္ ထပ္၍ပစ္ျပန္၏
ပစ္ခတ္မႈေၾကာင့္ သံဃာ့အာဇာနည္မ်ား၊ လူအာဇာနည္မ်ား စုစုေပါင္း ၁၇ ဦး က်ဆံုးခဲ့ရ၏။ က်ဆံုးခဲ့ရသည့္ အာဇာနည္ အေပါင္း၏ အေလာင္းမ်ားအား၊ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္၏ ဗဟိုအမ်ဳိးသား အထက္တန္းေက်ာင္းသို႔ သယ္လာခဲ့ၾက၏။ ေက်ာင္းဝင္းအတြင္း၌ကား အာဇာနည္တုိ႔၏ အေလာင္းမ်ားျဖင့္။
သပိတ္ေမွာက္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္လည္း မည္သို႔ေရွ႕ဆက္စီစဥ္ရမည္ကို မေတြးမေခၚတတ္ၾက။ ေသြးပူ၍ေနၾကသည္။ တုိက္ပြဲအား မည္သို႔ခ်ဲ႕မည္နည္း။ ဤသည္အား မစဥ္စားႏုိင္ၾက။ ဤတြင္ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္သည္ သူ၏ တပည့္ ေက်ာင္းဆရာမ်ားျဖစ္သည့္ ဆရာ ဦးထြန္းေမာင္ႏွင့္ ဆရာဦးခင္ေမာင္ကေလးတုိ႔အား ၫႊန္ၾကားသည္။
“အမ်ဳိးသားေက်ာင္းက သပိတ္ကိစၥအထိပဲ ပတ္သက္တယ္။ အိမ္ေတာ္ရာမွာ က်င္းပတဲ့ လူထုအစည္းအေဝးႀကီးက တမ်ဳိးသားလံုးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္တာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအေလာင္းေတြ၊ ဒီေက်ာင္းမွာ ထားတာထက္ မူလအစည္းအေဝးက်င္းပတဲ့ ေနရာမွာ ေျပာင္းေရႊ႔ထားတာ ပိုၿပီး က်ယ္ျပန္႔တဲ့အသြင္ကို ေဆာင္လိမ့္မယ္။ ေနာက္ထပ္လည္း အေလာင္းေတြ ဘယ္ေလာက္ေရာက္လာဦးမယ္ မသိဘူး။ အေလာင္းေတြ ျပင္ရျပဳရမွာရယ္၊ လူထုေတြ ဝင္ထြက္ၿပီး စ်ာပနပြဲကိစၥ က်င္းပရမယ့္ ကိစၥေတြရယ္၊ ဒီေတာ့ ေက်ာင္းက က်ဥ္းတယ္၊ အေလာင္းေတြ သၿဂဳႋဟ္ဖို႔ ကိစၥေတြကိုလည္း ၿမိဳ႕မိ၊ ၿမိဳ႕ဖေတြနဲ႔ တုိင္ပင္ၿပီး စည္းကားသိုက္ၿမိဳက္စြာ အခမ္းအနားျပင္၊ ဒီလုိေဆာင္ရြက္တာဟာ တျပည္လံုး အတုိင္းအတာကို ေဆာင္လိမ့္မယ္။ တုိ႔ေက်ာင္းထဲမွာ လုပ္တာထက္ အရာရာသင့္ျမတ္ ေကာင္းမြန္လိမ့္မယ္။ ဒီၾကားထဲ ဆရာႀကီး အေနနဲ႔ လိုအပ္သလို ေဆာင္ရြက္ေပးမယ္”
ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္သည္ တမ်ဳိးသားလံုးႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ အေရးေတာ္ပုံတုိက္ပြဲအား မည္သို႔ တဆင့္တက္၍ ေလွ်ာက္လွမ္းရမည္ကို ႐ိုး႐ိုး ရွင္းရွင္းပင္ ၫႊန္ၾကား၏။
ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္မွာ ယေန႔ဆိုလွ်င္ ၆၃ ႏွစ္ ျပည့္ေလၿပီ။ ဂုဏ္ေရာင္ေျပာင္သည့္ ၁၃ဝဝ ျပည့္ မႏၲေလးအေရးေတာ္ပံုႀကီးႏွင့္ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္၏ ရာဇဝင္ေက်ာက္စာတုိင္မ်ားက မားမားခုိင္ခိုင္ႏွင့္ ျမန္မာ့သမုိင္းစဥ္တြင္ ထြန္းေျပာင္၍ေနဆဲျဖစ္၏။
ကိုးကား
-       ဝမ္းအိုဝမ္း ေက်ာ္ဝင္းေမာင္၏ ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္ အတၳဳပတၱိ (ပထမတြဲ)
-       ဝမ္းအိုဝမ္း ေက်ာ္ဝင္းေမာင္၏ မႏၲေလး ၁၃ဝဝ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံုမွသည္ နယ္ခ်ဲ႕ေတာ္လွန္ေရးသို႔

Ref: http://burmese.b-m-a.org/?p=422