လက္လွမ္းမွီသေလာက္ ရန္ကုန္မွာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြကုိ ေနရာအတိအက်နဲ႔ ပထမဆုံး ေၿမပုံမွတ္တမ္းတင္သြားသူက ၁၈၄၆ ခုနစ္ ၊ ၾသဂုတ္လ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းကုိေရာက္လာတဲ႔ မစၥတာဂရန္႔ပါ။ ဆရာတင္နုိင္တုိး စာအုပ္ အရဆုိ မစၥတာဂရန္႔ အလည္လာခ်ိန္မွာ ၁၈၄၅ မွ ၁၈၄၆ အထိတာဝန္ယူခဲ႔တဲ႔ ၿမန္မာ ၿမဳိ႕ဝန္ မင္းႀကီးမင္းလွ မဟာမင္းေခါင္ေက်ာ္ထင္ (ဦးညုိ) သုိ႔မဟုတ္ ၁၈၄၆ မွ ၁၈၅၀ အထိ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔တဲ႔ ၿမဳိ႕ဝန္မင္းႀကီးမဟာမင္းေခါင္ရာဇသူ (ဦးထုိက္) လက္ထက္ အခ်ိန္ ၿဖစ္မယ္လုိ႔ယူဆပါသည္။
သူရဲ႕ ရန္ကုန္သုိ႔ ခရီးတေခါက္စာအုပ္ စာမ်က္နွာ ၂၁မွာ(A little further in-land appears the plain wooden spire of the Armenian Church, not very far from which, on the same road is the Roman Catholic Church, whilst in three different parts of the town there are Mohummudan mosques, indicating that intolerance in religious matters, at least, is not amongst the faults of the Boodhists.) ရန္ကုန္ဆိပ္ကမ္းန႔ဲ မနီးမေဝးမွာ အာေမးနီးယန္းခ်ပ္စ္ တခု၊ရုိမန္ကက္သလစ္ခ်ပ္စ္တခုနဲ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းသုံးခုေတြ႕ရေၾကာင္း ေရးသြားခဲ႔ပါတယ္။ထုိ႔အၿပင္ ပုိၿပီး စိတ္ဝင္စားဖုိ႕ေကာင္းတာက သူ႔စာအုပ္ရဲ႕ ေနာက္ဆုံးက ေၿမပုံမွာ ဗလီဝတ္ေက်ာင္း သုံးခုရဲ႕ ေနရာအတိအက် ကုိ ထည္႔ဆြဲေပးခဲ႔တာပါ။ ၎ေၿမပုံထဲမွာပဲ တရုတ္သင္းခ်ဳိင္း၊ အဂၤလိပ္သင္းခ်ဳိင္းႀကား ထဲမွာ မြတ္စ္လင္ေတြအတြက္ ကဘရ္စတန္ တစ္ခုကုိပါ ၿမဳိ႕အၿပင္မွာေတြ႔ရနုိင္ပါတယ္။
.14330834_10208277601912355_381737537_n
၎ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေဟာင္းေၿမပုံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတိထားမိတာ တခုက ၁၉၉၈ ခုနစ္ထုတ္ ဦးေအးခ်ဳိ (မဟာဝိဇၨာ) ေရးတဲ႔ ဆူးေလေစတီသမုိင္း စာအုပ္ စာမ်က္နွာ ၃၂မွာ အေလာင္းမင္းတရားလက္ထက္ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ဆုိတဲ႔ ေၿမပုံမွာ ဗလီတလုံးပဲ ေနရာၿပထားေတာ႔ ၊ ေနာက္ထပ္ ၂လုံးက အေလာင္းမင္းတရားတည္ခဲ႔တဲ႔ဲ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ထဲမွာ ေနာက္ပုိင္းမွ ထပ္ေဆာက္တယ္လုိ႔ ေတြးထင္မိပါ၏။
.
ဆရာႀကီး ဦးေမာင္ကုိဂဖါရီက ၁၉၆၀ ေအာက္တုိဘာလထုတ္ ဂါးဒီးယန္းမဂၢဇင္းမွာ ရန္ကုန္မွာ ဗလီသုံးလုံးရွိခဲ႔ဖူးေႀကာင္း၊ တၿခမ္းပဲ႔ဗလီ၊ လမ္း၁၃၀ ပိနၷဲကုန္းဗလီနဲ႔ ဘင္ဂါလီကဘရ္စတန္ထဲက ဗလီေတြၿဖစ္ေႀကာင္း၊ သူရဲ႕ရန္ကုန္ေရာက္ ေရွးဦး မြတ္စ္လင္ အသုိင္းအဝုိင္းေဆာင္းပါးထဲမွာ ေရးထားတာလည္းဖတ္ရသည္။
.
ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေဟာင္းတည္ေဆာက္ပုံအရ ဆရာႀကီးေရးတဲ႔ ဗလီသုံးလုံးဟာ ဂရန္႔စာအုပ္ထဲက ဗလီေတြထက္ ပုိၿပီးေနာက္က်နုိင္ဖြယ္ ရွိပါသည္။
.
ထုိေႀကာင္႔ ဂရန္႔ရဲ႕ စာအုပ္ထဲက ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတာ္သုံးလုံးဟာ ေအာက္ၿမန္မာၿပည္ ရန္ကုန္ၿမဳိ႔မွာ ဗမာဘုရင္ လက္ထက္ေတာ္က ေၿမပုံနဲ႔တကြ အခုိင္အမာေတြ႕ရတဲ႔ဗလီဝတ္ေက်ာင္းသုံးလုံးၿဖစ္ေႀကာင္း ဆင္ၿခင္မိပါတယ္။ စိတ္ဝင္စားသူမ်ား အတြက္ကေတာ႔ အေလာင္းမင္းတရားတည္ခဲ႔တဲ႔ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ရဲ႕ အက်ယ္အဝန္း၊ ခန္႔မွန္းေၿခ လူဦးေရ နဲ႔ လက္ရွိ ၿမဳိ႕အေနအထားအရဆုိ ဘယ္ေနရာ ေလာက္မွာ တည္ရွိမည္နုိင္ဆုိတာ ဆက္လက္စူးစမ္းသင္႔ေပသည္။
.
မည္သုိ႔ပင္ဆုိေစကာမူ အေရွ႕ေတာင္အာရွ အနွ႔ံ ၿမစ္ကမ္း၊ ၿမစ္ဆိပ္၊ၿမစ္ဝေတြနဲ႔ မနီးမေဝးအရပ္ေတြမွာ မြတ္စ္လင္ကုန္သည္လူတန္းစားမ်ား ေအးခ်မ္းစြာေနထုိင္ခဲ႔ေၾကာင္း သက္ေသတည္လ်က္႐ွိပါ၏။
ကုိဗခင္ (စင္္ကာပူ)
ကူးခ်ထားေသာစာအုပ္မ်ား
၁) ဆူးေလေစတီသမုိင္း, ဦးေအးခ်ဳိ (မဟာဝိဇၨာ), ၁၉၉၈ ခုနစ္ထုတ္။
၂) စာမ်က္နွာ ၃၁၊ မဟာရန္ကုန္ေကာက္ေႀကာင္း၊ တင္နုိင္တုိး။
၃) The First Muslim Community of Rangoon by Mg Ko Gaffari, The Guardian Magazine, 1960 October
၄) A Rough Pencillings of a Rough Trip to Rangoon in 1846, Colesworthy Grant
Credit: Pacific Ba Thein
Tuesday, January 8, 2019
“အေလာင္းမင္းတရား တည္ခဲ႔တဲ႔ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေဟာင္းထဲက ဗလီ သုံးလုံး”
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment
မိတ္ေဆြတို႔၏ ေရးသားခ်က္မ်ားသည္ မိတ္ေဆြတို႔၏ အဆင့္အတန္းႏွင့္ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈကို ေဖာ္ျပေနတယ္ဆိုတာ သတိခ်ပ္ေစလိုပါတယ္... (အဆင့္အတန္းမရိွသည့္ ေရးသားခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္ ေျဖရွင္းမည္ မဟုတ္ပါ...)